Przeprowadzeniem diagnozy psychologicznej zajmuje się psycholog diagnosta. Bardzo często pacjenci są do niego kierowani przez innych specjalistów zajmujących się zdrowiem psychicznym lub przez nauczycieli szkolnych, którzy obserwują specyficzne problemy w nauce u dzieci. O jakich trudnościach mowa?
Specyficzne trudności w uczeniu się to zaburzenia funkcji językowych, spostrzegania, motoryki, uwagi, pamięci. Określamy je jako:
- dysleksja – specyficzne trudności w opanowaniu umiejętności czytania,
- dysgrafia – specyficzne trudności w osiąganiu dobrego poziomu graficznego pisma,
- dysortografia – specyficzne trudności w opanowaniu umiejętności poprawnego pisania,
- dyskalkulia– specyficzne trudności w nauce matematyki.
Trudności te dotyczą dzieci, które pomimo prawidłowego rozwoju umysłowego oraz korzystnych warunków (czyli wsparciu rodziców i nauczycieli) nie mogą w odpowiednim czasie nauczyć się czytać, pisać lub liczyć. Trudności te występują już od początku nauki i są konsekwencją zaburzeń funkcji percepcyjno-motorycznych i ich integracji. Trudności wynikające z dysleksji ujawniają się w różnych przedmiotach szkolnych m.in. matematyce, historii, biologii, językach obcych, muzyce a nawet wychowaniu fizycznym.
Odpowiednia diagnoza jest kluczem do zapewnienia dziecku właściwego wsparcia - bardzo często konsekwencją problemów z nauką (a więc dysleksji i innych zaburzeń) są problemy emocjonalne dziecka, np. zaniżona samoocena, depresja, wycofanie się z życia towarzyskiego, lęk szkolny. Może pojawić się zniechęcenie, zmęczenie, a nawet bunt.
Dysleksji nie zwalczy się intensywną nauka i wielokrotnymi powtórkami. Aby opanować umiejętności czytania i pisania z wykorzystaniem typowego podejścia dydaktycznego potrzeba specjalnie dostosowanych metod, pozwalających dziecku lepiej sobie radzić z trudnościami. Mowa tu o takich metodach, jak terapia, wspomaganie rozwoju, zajęcia korekcyjno-kompensacyjne w szkole lub w poradni. Zgodnie z aktualnymi przepisami MEiN dysleksja jest zaburzeniem diagnozowanym najwcześniej po trzeciej klasie szkoły podstawowej. Jednak uwaga! Ryzyko jej wystąpienia można i trzeba diagnozować wcześniej – w przedszkolu i szkole.
Dysleksja to problemy pojawiające się nie tylko w szkolnej edukacji lecz jest to problem całego życia, występuje w każdym wieku, dotyczy też dorosłych. Dysleksja w dorosłym życiu może mieć wpływ na wykonywanie wielu zawodów wymagających szybkiego zapamiętywania i przetwarzania informacji mówionych lub pisanych.
Dyskalkulia rozwojowa jest strukturalnym zaburzeniem zdolności matematycznych. Ma ona podłoże w zaburzeniach genetycznych i wrodzonych tych części mózgu, które są bezpośrednim podłożem anatomiczno- fizjologicznym dojrzewania zdolności matematycznych odpowiednio do wieku, bez jednoczesnego zaburzenia ogólnych funkcji umysłowych.
Rozpoznawana jest na podstawie analizy deficytów poznawczych ujawnianych przez dziecko w kontekście prawidłowego rozwoju intelektualnego i sprzyjających warunków edukacyjnych. Problem pojawia się na ogół u dzieci w wieku szkolnym.
W wyniku diagnozy w Poradni MindHealth rodzic otrzyma szczegółową opinię wskazującą mocne i słabe strony dziecka oraz zalecenia dotyczące wspomagania rozwoju, terapii i edukacji. Warto także skorzystać z zajęć terapii pedagogicznej i logopedycznej.
Wspierając dziecko ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się należy pamiętać o tym, aby:
- dostosowywać wymagania do możliwości dziecka w tych zadaniach, które sprawiają mu trudność (np. mniejsze porcje materiału do zapamiętania),
- starać się, by wprowadzane ćwiczenia bardziej przypominały zabawę niż naukę,
- nie karać za niepowodzenia, a podkreślać nawet najmniejsze postępy,
- nie przemęczać dziecka – w przeciwnym wypadku efekty pracy będą minimalne,
- dawać dziecku szansę na rozwijanie jego własnych zainteresowań, pasji, hobby,
- dawać więcej czasu na wykonywanie zadań, a jednocześnie okazji do ćwiczenia zaburzonych funkcji (np. powtórki, specjalne ćwiczenia – zabawy),
- eksperymentować z różnymi rodzajami ćwiczeń,
- wykorzystywać jak najwięcej kanałów zmysłowych (wizualnych, słuchowych),
- używać atrakcyjnych pomocy dydaktycznych do nauki,
- dawać krótkie, zwięzłe i jasne polecenia,
- podkreślać mocne strony dziecka i budować pozytywną samoocenę koncentrując się na sukcesach, a nie na trudnościach.
