Kategoria zaburzeń i chorób neurologicznych obejmuje wszelkie nieprawidłowości w działaniu ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego, które mogą być wrodzone lub nabyte. Bywają konsekwencją wypadku bądź naturalnych zmian, zachodzących np. w związku z podeszłym wiekiem. Występują zarówno u dzieci, jak i u osób dorosłych.
Układ nerwowy (składający się z ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego) kontroluje pracę właściwie całego ludzkiego organizmu. To jego prawidłowa praca odpowiada za to, że poruszamy się, mamy sprawnie funkcjonującą pamięć, logicznie myślimy i wyciągamy wnioski, odbieramy bodźce ze świata zewnętrznego czy porozumiewamy się z innymi za pomocą mowy. W przypadku zaburzeń czynności układu nerwowego Pacjent może doświadczać wielu groźnych objawów, schorzenia neurologiczne mogą też być nawet powodem trwałego kalectwa lub niepełnosprawności. Z tego powodu przy wystąpieniu pierwszych objawów jak najszybciej należy udać się na konsultację lekarską. Odpowiednio wcześnie podjęta terapia ma szansę znacząco złagodzić skutki problemu bądź opóźnić rozwój choroby. Niektóre z chorób można nawet całkowicie wyleczyć.
Schorzenia układu nerwowego dzieli się na kategorie w zależności od ich podłoża: mogą to być zaburzenia genetyczne (wrodzone), immunologiczne, neurodegeneracyjne, naczyniowe, neuropatie bądź choroby neurologiczne o złożonej etiologii.
Najczęściej diagnozowanymi chorobami są:
- choroba Alzheimera,
- choroba Parkinsona,
- choroba Creutzfeldta-Jakoba,
- apraksja,
- zespół Retta,
- zespół Guilliana-Barrego,
- udar mózgu;
- choroba Huntingtona;
- stwardnienie rozsiane, stwardnienie zanikowe boczne,
- migrena,
- klasterowe bóle głowy,
- tiki nerwowe,
- rdzeniowy zanik mięśni;
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
- padaczka.
Podłoże neurologiczne mają też niektóre zaburzenia zachowania bądź rozwoju: należy do nich m.in. ADHD (zaburzenie neurozwojowe: zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi) oraz ADD (zespół deficytu uwagi bez nadpobudliwości ruchowej).
Różne choroby neurologiczne w zależności od swojej specyfiki dają inne objawy: różnych symptomów można się też spodziewać w poszczególnych stadiach choroby. Co do zasady jednak sygnałami, które powinny skłonić Pacjenta do wizyty u specjalisty zajmującego się schorzeniami na tle neurologicznym, są:
- zaniki pamięci lub jej znaczące pogorszenie się, dezorientacja;
- częste, intensywne bóle głowy o nieznanym pochodzeniu;
- afazja, czyli zanik zdolności do prawidłowego porozumiewania się;
- mimowolne ruchy, tiki, drgawki lub problemy z utrzymaniem równowagi;
- problemy z przełykaniem;
- osłabienie siły mięśni, niedowład;
- zaburzenia słuchu;
- zaburzenia widzenia (np. podwójne widzenie, tzw. mroczki przed oczami);
- parestezje, czyli niewłaściwe odczuwanie bodźców, np. zimna, kłucia, drętwienia.
Z neurologiem i neuropsychologiem należy też oczywiście skonsultować się w przypadku wystąpienia udaru, doznania ataku padaczki lub zdiagnozowania u seniora choroby Alzheimera bądź innego zespołu otępiennego. Do specjalisty powinni przyjść też Pacjenci po urazach czaszkowo-mózgowych i po operacjach neurochirurgicznych np. z powodu guza mózgu.
Choroby neurologiczne diagnozowane są przez lekarza neurologa. Ten sam specjalista zajmuje się też leczeniem chorób neurologicznych. W zależności od rodzaju doznanego urazu bądź występujących objawów rozpoznaniu służy wywiad lekarski, badanie fizykalne i/lub takie badania jak EEG, USG wybranych obszarów ciała, badanie krwi i moczu, badanie laboratoryjne płynu mózgowo-rdzeniowego, tomografia komputerowa bądź rezonans magnetyczny. Po uzyskaniu diagnozy, oprócz podjęcia leczenia zaleconego przez neurologa, warto umówić się na konsultację neuropsychologiczną.
Neuropsycholog ustala stopień uszkodzenia funkcji poznawczych, zmian behawioralnych i emocjonalnych, które zaszły w wyniku uszkodzenia układu nerwowego w przebiegu chorób neurologicznych lub w wyniku uszkodzeń ośrodkowego układu nerwowego, a następnie proponuje odpowiednią terapię, mająca na celu odzyskanie uszkodzonych funkcji lub — gdy to jest niemożliwe — kompensację nieodwracalnych uszkodzeń i zminimalizowanie ich negatywnego wpływu na życie chorego oraz jego otoczenia.
Pomoc obejmuje działania terapeutyczne, trening poznawczy, a także specjalistyczne ćwiczenia mające na celu redukcję objawów zaburzeń poznawczych i emocjonalnych powstałych na skutek organicznego uszkodzenia mózgu. Taka rehabilitacja ma na celu ułatwić Pacjentowi powrót do samodzielnego funkcjonowania, pracy zawodowej lub nauki szkolnej, prowadzenia pojazdu i innych czynności. Wśród obszarów działania rehabilitacji:
trening pamięci w przypadku chorych z zespołem amnestycznym, otępieniami;
rehabilitacja zaburzeń mowy wśród Pacjentów z afazją;
ćwiczenia koncentracji uwagi i funkcji wykonawczych;
ćwiczenia funkcji wzrokowo-przestrzennych, np. w pomijaniu stronnym.
Zapisy na konsultację i terapię neuropsychologiczną przyjmujemy w MindHealth.
