Neuropsycholog

Neuropsychologia to nauka z pogranicza dwóch dyscyplin:

• neurologii,
• psychologii.

Badanie neuropsychologiczne ma na celu odnalezienie dysfunkcji, które są odpowiedzialne za występowanie specyficznych zaburzeń zachowania Pacjenta.

Trafna, wczesna diagnoza neurologiczna pozwala zlokalizować uszkodzenie w mózgu, a tym samym prowadzi do sprawnej oceny przez neuropsychologa powstałych (w wyniku tego defektu) dysfunkcji psychicznych. Uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego różnią się od siebie w zależności od działania (lub nie) określonych części mózgu.
Interdyscyplinarność neuropsychologii jako nauki, jest jej najbardziej charakterystyczną cechą.

Neuropsycholog w odróżnieniu od neurologa, łączy zaburzenia w fizjologicznym działaniu mózgu z procesami psychologicznymi i uzewnętrznionym u Pacjenta – zachowaniem.

Neuropsycholog to specjalista, który zajmuje się trudnościami w sferze psychicznej i społecznej Pacjenta. Jest to psycholog posiadający odpowiednią specjalizację, kwalifikacje oraz wiedzę niezbędną w pracy z osobami, które doznały urazu ośrodkowego układu nerwowego – mózgu.

Neuropsycholog opiera system pracy i działań ukierunkowanych dla dobra Pacjenta a w praktyce wykorzystuje teorie z zakresu: neuropsychologii, neurologii, neurorehabilitacji. Jako specjalista sfery psyche, pomaga Pacjentom uporać się z ich problemami – udziela niezbędnego wsparcia psychologicznego (zwłaszcza że neuropsychologami są głównie osoby z wykształceniem psychologicznym).

Badanie przeprowadzane przez neuropsychologa polega na:

• sprawdzeniu sposobu funkcjonowania Pacjenta na co dzień;
• ocenie procesów: pamięci, koncentracji uwagi, myślenia, kojarzenia oraz refleksu;
• wydaniu opinii na temat najodpowiedniejszej metody leczenia i wsparcie Pacjenta z problemami neurologicznymi.

Neuropsycholog podejmujący się diagnozy i stanu zdrowia psychicznego Pacjenta wykorzystuje szereg metod psychologicznych, a końcowa ocena odnosi się również do znajomości zagadnień z zakresu neurobiologii.

Specjalista neuropsychologii z MindHealth Centrum Zdrowia Psychicznego poddaje analizie:

• procesy poznawcze Pacjenta: percepcję, myślenie, uwagę, pamięć, mowę i język, funkcje wykonawcze;
• procesy afektywne: charakter przeżywanych emocji, ich jawność, natężenie i adekwatność;
• samoświadomość Pacjenta: np. w relacjach interpersonalnych, dotyczących kompetencji zawodowych.

Schorzenia ośrodkowego układu nerwowego (obejmującego mózg) są wskazaniem do konsultacji diagnostycznej u specjalisty-neuropsychologa, który zajmuje się badaniem funkcji poznawczych. Warto wybrać się na wizytę, jeśli zauważa się niepokojące zmiany między procesami psychologicznymi i zewnętrznym zachowaniem się człowieka.

Nasi eksperci do spraw neuropsychologii, odkrywają połączenia pomiędzy tym, co ukryte (funkcjonowanie mózgu, budowa anatomiczna ośrodkowego układu nerwowego) a sposobem zachowania się Pacjenta w otoczeniu. Zaburzenia psychiczne, które dotykają wielu Pacjentów, mogą wiązać się z chorobami mózgu o zróżnicowanej etiologii.

Zatem wskazaniem do podjęcia decyzji o wizycie u neuropsychologa, jest widoczne osłabienie funkcji poznawczych, których zaburzenie wpływa na ogólne funkcjonowanie chorego.

Neuropsycholog pomaga przede wszystkim w następujących sytuacjach:

• trudności w zapamiętywaniu prostych informacji, coraz częściej występujące sytuacje zapominania np. dotyczące brania leków, imion najbliższych, celu wyjścia z domu;
• zaburzenia percepcji wzrokowej, słuchowej, dotykowej w tym: trudności rozpoznawania przedmiotów i obsługi sprzętów;
• trudności w podejmowaniu decyzji i sprecyzowaniu potrzeb;
• problemy dotyczące skupienia uwagi i zwiększona podatność na rozpraszanie się;
• nieadekwatność zachowania: dowcipkowanie, obojętność, apatia;
• zaburzenia krytycyzmu;
• upośledzenie komunikowania się słownego, aprozodia;
  zaburzenia samokontroli;
• błądzenie, nierozpoznawanie twarzy bliskich;

i inne.

Głównymi obszarami pracy neuropsychologa z Pacjentem jest:

• pamięć,
• uwaga,
• mowa – funkcja językowa,
• funkcja wykonawcza.

A ponadto:

• społeczna funkcja poznawcza,
• funkcja metakognitywna (angażowanie ogólnych procesów myślowych, w tym wnioskowania).

Pamięć, uwaga i funkcje wykonawcze nazywane są ewolucyjnymi narzędziami adaptacji. Mózg aktywnie odbiera i analizuje wrażenia zmysłowe, a korzystając z pamięci, interpretuje wydarzenia, szacuje zagrożenia, opisuje rzeczy i sytuacje.

Pamięć jest dynamiczną umiejętnością rejestrowania, zapamiętywania i przywoływania określonych informacji (wspomnień, zdarzeń). Informacje zapisywane i modyfikowane przez proces pamięci, to np. wszelkiego typu bodźce wzrokowe, liczbowe, słuchowe czy dotykowe.

Podział pamięci obejmuje:

• pamięć deklaratywną semantyczną, która:

- warunkuje zapamiętywanie informacji;

- dzięki niej uzyskuje się wiedzę o świecie;

- tworzy pamięć proceduralną, odpowiadającą za pamięć procedur, reakcji, ruchów;

- związana jest z pamięcią krótkotrwałą.

• pamięć operacyjna (working memory), która:

- odpowiada za złożone funkcje psychiczne i wykonawcze (selective functions),

- umożliwia planowanie, rozwiązywanie złożonych problemów, rozumienie kontekstu informacyjnego;

- warunkuje zachowania adaptacyjne w stosunku do otoczenia.

To pamięć umożliwia zdobywanie nowej wiedzy i umiejętności. Dzięki niej zapamiętujemy podstawowe, istotne informacje – imiona bliskich osób, numery telefonu, kodów PIN, fabuły ulubionych książek czy filmów. Bez pamięci, przeszkodę stanowią najprostsze czynności nawet te związane z higieną osobistą, wychodzeniem z domu czy jedzeniem.

Uwaga jako proces istotny z punktu neuropsychologicznego, to zdolność do selekcjonowania napływających z otoczenia – bodźców. Selektywny wybór informacji i redukcja nadmiaru informacji, pomaga wybierać dany bodziec, a jednocześnie nie zwracać uwagi na inne zagłuszacze zwane „szumem”.

Uwaga cechuje się:

• czujnością i gotowością do podjęcia działania,
• umiejętnością przetworzenia informacji i udzielenia odpowiedzi,
• umiejętnością koncentracji,
• zdolnością do nagłej zmiany obiektu zainteresowania.

Funkcje wykonawcze odpowiadają między innymi za:

• kontrolę zachowania i panowanie nad emocjami;
• umiejętność odnalezienia się w bieżącej sytuacji;
• elastyczność zachowań;
• zdolność do planowania, podejmowania decyzji i rozwiązywania problemów.

Dzięki dynamicznemu rozwojowi technik diagnostycznych, w tym obrazowych:

• tomografia komputerowa (CT, computed tomography),
• funkcjonalny rezonans magnetyczny (fMRI, functional magnetic resonance imaging),
• tomografia emisyjna pojedynczego fotonu (SPECT, single-photon emission-computed tomography),

Neurolodzy są w stanie rozpoznać obecność i charakter powstałych w ośrodkowym układzie nerwowym zmian patologicznych pod postacią m.in.:

• ostrego i przewlekłego krwotoku wewnątrzczaszkowego,
• ostrego udaru niedokrwiennego i krwotocznego,
• udarów przewlekłych,
• padaczki,
• łagodnych i złośliwych zmiany nowotworowych,
• innych urazów czaszkowo-mózgowych.

Współcześnie DN stanowi domenę psychologii, choć jej specyficzną cechą jest interdyscyplinarność. Jej główne zadanie to opis zachowania, określenie charakteru jego zmian i związków ze stanem mózgu oraz prognoza, czyli przewidywanie skutków zmienionego zachowania i procesów psychicznych [1]

Diagnoza neuropsychologiczna ma na celu wyjaśnienie, w jaki sposób powstała u Pacjenta dysfunkcja, wpływa na konkretne procesy psychiczne (procesy poznawcze, osobowość).

Niezależnie od opisu psychologicznego, diagnoza neuropsychologiczna przydaje się w ocenie zdrowia i funkcjonowania Pacjenta.

W diagnozie neuropsychologicznej stosuje się metody:

• ilościowe: psychometryczne, aktuarialne:

- wystandaryzowane testy;

• jakościowe: kliniczne i kliniczno-eksperymentalne:

- wykorzystywanie określonych zadań w celu określenia procesów psychicznych,

- ocena m.in.: mowy, czynności ruchowych, spostrzegania, czytania, liczenia, pisania;

• ujęcie mieszane (kliniczno-ilościowe, zindywidualizowane).

Konsultacja neuropsychologiczna to:

• diagnoza psychologiczna zaburzeń zachowania;
• rozpoznanie i analizowanie zaburzeń czynności wyższych (nerwowych);
• pogłębienie wiedzy na temat Pacjenta w zakresie procesów spostrzegania, uczenia się i pamięci;
• rozwiązywanie problemów (w tym adaptacyjnych) Pacjenta;
• neurorehabilitacja – proces rehabilitacyjny: usuwanie lub łagodzenie zaburzeń przy pomocy ćwiczeń terapeutycznych (np. specjalistyczny, komputerowy system wspierający rehabilitacje i trening funkcji poznawczych);
• wspieranie powrotu do zdrowia;
• profilaktyka zaburzeń neurologicznych i psychologicznych.

Ograniczenie funkcji kognitywnych sprawia, że osoba z trudnościami w sferze neurologicznej staje się człowiekiem niepełnosprawnym w aspekcie fizycznym, psychicznym i społecznym.

Choroba Alzheimera jest postępującą postacią demencji. Charakteryzuje się:

• utratą pamięci: trudności w zapamiętywaniu nazw, powtarzanie zdań, zapominanie nowych informacji;
• brakiem zdolności do krytycznej oceny sytuacji, zdarzenia: zapominanie gdzie i po co się jest;
• brakiem zdolności do podejmowania decyzji;
• zmianą osobowości;
• utratą zainteresowania lubianymi dotychczas czynnościami (czytanie książek, spacery, oglądanie filmów, prace w ogrodzie);
• ograniczeniem w dobieraniu słów;
• niezdolnością do wykonywania codziennych czynności.

Choroba Alzheimera jest spowodowana odkładaniem się białek o patologicznej strukturze w mózgu. Jako pierwotna zwyrodnieniowa choroba mózgu powoduje zanik neuronów i ich połączeń.

Choroba Parkinsona (PD, Parkinson’s disease) jest spowodowana ubytkiem neuronów i jako postępująca choroba mózgu, wiąże się z utrudnieniem chodzenia i utrudnieniami w koordynacji ruchowej.

Objawy choroby Parkinsona:

• sztywność mięśni;
• zaburzenia równowagi, chwiejność;
• maskowata” twarz – zanik emocji/mimiki;
• bóle mięśniowe;
• drżenia nasilające się w spoczynku;
• objawy depresji;
• utrata sprawności umysłu.

Koszt wizyty neuropsychologa w MindHealth Centrum Zdrowia Psychicznego wynosi od 150 zł*. Konsultacja trwa 60 min.

Zapisy do placówek przyjmowane są pod numerem 22 566 22 24. Istnieje też możliwość rejestracji on-line za pośrednictwem sklepu internetowego. Prowadzimy również telekonsultacje.

Czekamy na Ciebie!