Logopeda

Logopeda jest specjalistą w dziedzinie logopedii. To nauka dotycząca komunikacji, koncentrująca się na mowie, jej zaburzeniach i rozwoju. Nazwa tej dyscypliny pochodzi od greckich słów logos („słowo”, „mowa”) i paideia („wychowanie”). W przypadku jakich problemów pomaga logopeda? Kiedy i gdzie szukać specjalisty?

Logopeda to nie tylko ekspert od usuwania wad wymowy u dzieci. Specjalista interweniuje w przypadku problemów komunikacyjnych u osób w każdym wieku – od noworodka do seniora.

Obszary zainteresowań zawodowych logopedy to:

• wczesna interwencja u noworodków i niemowląt;
• opóźnienie rozwoju mowy;
• problemy z mową i komunikacją u osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu;
• wady wymowy;
• zaburzenia mowy i komunikacji u osób z wadą słuchu i zaburzeniami przetwarzania słuchowego (logopeda specjalizujący się w tej dziedzinie określany jest jako surdologopeda);
• zaburzenia mowy i komunikacji związane z uszkodzeniem układu nerwowego (specjalista zajmujący się tymi zagadnieniami to neurologopeda);
• jąkanie i inne problemy z płynnością i tempem mówienia;
• zaburzenia mowy u osób starszych;
• niedokształcenie mowy u osób niepełnosprawnych intelektualnie;
• zaburzenia mowy u osób z problemami sfery zdrowia psychicznego;
• mutyzm wybiórczy;
• nauka głosu zastępczego u osób po usunięciu krtani;
• dykcja, emisja i higiena głosu (logopedia artystyczna).

Mowa jest jedną z najważniejszych umiejętności człowieka. Jej harmonijny rozwój to warunek prawidłowego ukształtowania osobowości. Nie powinniśmy zatem bagatelizować problemów i opóźnień w rozwoju komunikatywnym dziecka.

Wdrożenie terapii może uchronić naszą pociechę przed spadkiem poczucia własnej wartości, problemami w kontaktach rówieśniczych i niepowodzeniami szkolnymi. Ważne jest, by odchylenia zaobserwować podczas rozwoju mowy, a nie w wieku 6 lat, kiedy oczekujemy jego zakończenia. Dlatego warto znać etapy rozwoju komunikatywnego dziecka. Są to:

• 1 rok życia („okres melodii, sygnału, apelu”): przedjęzykowym sposobem komunikacji dziecka z otoczeniem jest płacz. Mając 2-4 miesiące maluch zaczyna głużyć, a w 6. miesiącu życia – gaworzyć. Warto wiedzieć, że głużenie to odruch bezwarunkowy. Natomiast gaworzenie jest zamierzone. Polega na naśladowaniu dźwięków otoczenia lub wydawanych przez siebie. Nie występuje zatem u dzieci niesłyszących. Około 9. miesiąca życia dziecka następuje faza naśladowania i powtarzania dźwięków. Pod koniec tego okresu maluch powtarza ze zrozumieniem pierwsze słowa (np. „mama”, „tata”);

• 2 rok życia („okres wyrazu”): dziecko opanowało już „o”, „u”, „a”, „e”, „y” oraz „p”, „b”, „m”, „t”, „d”, „n”, „l”, „k”, „ś”, „ć”, „dź”. Zaczyna wypowiadać pojedyncze słowa. Malec, by być lepiej rozumiany, uzupełnia wypowiedzi mimiką, gestami czy wskazywaniem palcem. Charakterystyczne dla tego okresu jest wymawianie tylko pierwszej sylaby lub końcówki wyrazu;

• 3 rok życia („okres zdania”): na początku tego okresu dziecko posługuje się prostymi zdaniami, głównie dwuwyrazowymi. Zaczyna używać pozostałych głosek. Rozszerza się jego zasób słów (obejmuje 1000-1500 wyrazów). Widać ogromny postęp w rozwoju mowy. Brzmienie wielu znaków nie jest jeszcze prawidłowe, ale nie należy się tym niepokoić.

Na konsultację logopedyczną należy zgłosić się w przypadku zaobserwowania jakichkolwiek trudności w rozwoju mowy. Do specjalisty, niezależnie od wieku dziecka, powinniśmy też zapisać malucha, u którego stwierdzono krótkie wędzidełko czy problemy ze słuchem.

Konsultacji logopedycznej wymagają również dzieci oddychające przez usta, mające chrypkę lub nosowy głos, wadliwie wymawiające głoski oraz jąkające się. Wizyta logopedyczna jest także wskazana w przypadku zaobserwowania regresu oraz wszelkich innych trudności w przebiegu rozwoju komunikatywnego dziecka.

Logopedzi, w tym ci przyjmujący w Placówkach Zdrowia Psychicznego Mind Health, zajmują się terapią wielu różnych wad i zaburzeń mowy u dzieci i dorosłych. Należą do nich m.in.:

• dyslalia: zaliczana jest do wad wymowy. Polega na nieprawidłowej, niezgodnej z normą społeczną, realizacji głosek. Najczęściej występuje seplenienie (wadliwa wymowa „s”, „z”, „c”, „dz”, „ś”, „ź”, „ć”, „dź”, „sz”, „ż”, „cz”, „dż”) i rotacyzm (nieprawidłowa wymowa „r”). Wyróżnia się też m.in. kappacyzm (zamianę „k” na „t) oraz mowę bezdźwięczną (zastępowanie spółgłosek dźwięcznych bezdźwięcznymi). Możliwe przyczyny dyslalii to m.in. nieprawidłowa budowa anatomiczna narządów mownych, niepoprawne oddychanie, żucie, połykanie, wada zgryzu czy uszkodzenie słuchu. Celem terapii jest wywoływanie lub korygowanie nieprawidłowych dźwięków i utrwalanie nawyków poprawnej wymowy. Ważne jest świadome i aktywne uczestnictwo dziecka w zajęciach oraz zaangażowanie rodziców;

• rhinolalia (nosowanie): przy nosowaniu otwartym głoski ustne wymawiane są jak nosowe, a przy zamkniętym – nosowe jak ustne, np. „m” „b”, „n” „d”, „ą” „a” czy „ę” „e”. Rhinolalia może mieć wiele przyczyn. Zalicza się do nich m.in. rozszczep podniebienia czy obniżenie słyszalności. Jednym z głównych celów terapii jest zmniejszenie lub zlikwidowanie specyficznych symptomów;

• afazja; afazja dziecięca (alalia): jest wynikiem uszkodzenia mózgu. Wiąże się z całkowitą lub częściową utratą zdolności mówienia i rozumienia wypowiedzi słownych. Do najczęstszych przyczyn afazji u dorosłych należy udar mózgu. Terapia afazji polega na odbudowywaniu umiejętności językowych, a afazji dziecięcej – na kształtowaniu mowy od postaw;

• dyzartria: charakteryzuje się trudnościami lub utratą zdolności do formułowani poprawnych wypowiedzi. Jest wynikiem uszkodzenia ośrodków i dróg nerwowych unerwiających narządy mowne. Występuje m.in. przy mózgowym porażeniu dziecięcym, stwardnieniu rozsianym czy chorobie Parkinsona. Celem terapii u dorosłych jest podtrzymanie sprawności komunikacyjnych, a u dzieci – m.in. kształcenie poprawnych wypowiedzi;

• dysleksja: tak określa się trudności w nabywaniu i stosowaniu umiejętności czytania i pisania. Osoba z dysleksją może mieć także problemy na lekcjach WF, geografii, rysunku czy języków obcych. Terapia dysleksji wymaga całego spektrum zajęć, które dostosowuje się do możliwości konkretnego dziecka. Przyczyny tego zaburzenia wciąż są dyskutowane;

• mutyzm, mutyzm wybiórczy: mutyzm to utrata zdolności mówienia (nazwa wzięła się od łacińskiego słowa mutus, czyli „niemy”), natomiast mutyzm wybiórczy objawia się milczeniem w niektórych sytuacjach społecznych. Wśród przyczyn tego zaburzenia wymieniany jest m.in. lęk społeczny, depresja czy przeżycie traumy. Obecnie mutyzm jest uważany za problem psychiatryczny. Terapia logopedyczna ma za zadanie wspomagać leczenie prowadzone przez psychiatrę czy psychologa;

• jąkanie: to jedno z poważniejszych zaburzeń zdolności komunikacyjnej. Mimo że jest znane od starożytności, nadal nie mamy o nim pełnej wiedzy. Cechuje się niepłynnością mówienia. Towarzyszy jej wysiłek i napięcie psychiczne. Maksymalnym celem terapii jąkania jest likwidacja tych objawów. Osoba jąkająca się często wymaga długotrwałej, kompleksowej opieki. Wśród przyczyn jąkania wymieniane są czynniki środowiskowe, organiczne i psychiczne;

• mowa bezładna (giełkot, niewyraźna mowa): charakteryzuje się patologicznie przyspieszonym i/lub nieregularnym tempem mowy. Przyczyny tego zaburzenia nie są do końca poznane. Najczęściej rozważana jest kwestia dziedziczności oraz ADHD. Terapia logopedyczna giełkotu koncentruje się na objawach i jest zazwyczaj długotrwała. Wymaga szczególnej motywacji Pacjenta oraz przestrzegania licznych zasad.

Cena konsultacji logopedy w Placówkach Zdrowia Psychicznego Mind Health wynosi od 130 do 140 zł*.

Terapia logopedyczna poprzedzona jest dokładną diagnostyką. Sposób postępowania dobiera się do rodzaju zaburzenia, wieku i potrzeb konkretnego Pacjenta.

Terapia polega na wykonywaniu ćwiczeń. Jej celem może być usunięcie wady wymowy lub zaburzenia, przywrócenie mowy (w przypadku jej utraty), stymulowanie rozwoju mowy czy podnoszenie sprawności językowej. W logopedii obowiązuje zasada aktywnego i świadomego udziału, co oznacza, że Pacjent musi czuć potrzebę ćwiczeń i rozumieć konieczność odbywania zajęć.

Do istotnych reguł logopedycznych zalicza się także systematyczność. Podczas terapii logopeda współpracuje z rodzicami czy opiekunami. Udowodniono, że zaangażowanie otoczenia Pacjenta przyczynia się do sukcesu interwencji.

Jeśli masz wątpliwości dotyczące opóźnienia, wady czy zaburzenia mowy u dziecka lub dorosłego, skontaktuj się z jedną z Placówek Zdrowia Psychicznego Mind Health, oferujących pomoc doświadczonych logopedów, neurologopedów i surdologopedów.

Zapisy przyjmowane są pod numerem 22 566 22 24. Istnieje też możliwość rejestracji online za pośrednictwem sklepu internetowego. Istnieje możliwość przeprowadzenia konsultacji telemedycznych. Skontaktuj się już dziś!