Irvin Yalom - amerykański psychiatra i psychoterapeuta - wyróżnia 11 czynników leczących w terapii grupowej, spośród których możemy wyróżnić 7 podstawowych:
Zaszczepienie i utrzymanie nadziei jest jednym z najważniejszych czynników terapeutycznych. Ma wartość leczącą, daje Nam możliwość pokonywania trudności i dążenia do zmian, pomimo doświadczanych kryzysów. Pozwala również utrzymać się w terapii uczestnikom grupy. W terapii grupowej nadzieja często rodzi się wraz z obserwacją poprawy u innych członków grupy. Ogromne znaczenie ma również wiara w siebie oraz sens wspólnej pracy. Rolą terapeuty grupowego jest wzmacnianie pozytywnych oczekiwań, obniżając tym samym negatywne wyobrażenia o przyszłości oraz niepowodzeniu terapii.
Wiele osób rozpoczynających terapię ma poczucie, że ich trudności są w jakimś sensie „wyjątkowe”, a doświadczane problemy dotyczą tylko ich samych. W procesie terapii grupowej często mają możliwość zobaczyć , że inni członkowie grupy ujawniają podobne obawy, myśli, fantazje czy trudności, co podważa poczucie wyjątkowości oraz przynosi ulgę. Ponadto poza możliwością zauważenia i usłyszenia o problemach innych osób, uczestnik grupy ma możliwość wspólnie przeżywać z innymi osobami różne emocje takie jak wstyd, radość, złość czy smutek, a także je wyrażać. Poczucie uniwersalności wytwarza się tylko w grupowej formie pracy, ponieważ w terapii indywidualnej terapeuta nie opowiada pacjentowi o swoich codziennych problemach.
- Udzielanie informacji zwrotnych
Podczas procesu grupowego terapeuci często korzystają z zasobów psychoedukacji zapewniając kształcenie na temat problemów psychicznych pacjentów, analizując ich audestrukcyjne sposoby radzenia sobie oraz błędne wyobrażenia. Ponadto terapeuci również nazywają opisują to, co dzieje się w grupie. Spostrzeżenia te dają możliwość poddawania refleksji swojej roli w grupie. Uczestnicy grupy natomiast odnoszą się do siebie nawzajem, mówią o tym co czują i myślą, kiedy dana osoba opowiada o swoich trudnościach, co daje możliwość szczerego wyrażania siebie, a innym pozwala zobaczyć różną perspektywę widzenia i przeżywania doświadczanych kłopotów. Wzajemne udzielanie informacji zwrotnych buduje autentyczną więź pomiędzy uczestnikami grupy.
Altruizm jest kolejnym czynnikiem, który występuje tylko w psychoterapii grupowej. Dzięki uczestniczeniu w grupie terapeutycznej pacjenci uczą się, że jeśli chcą otrzymać pomoc od innych, niezbędne jest też to, żeby ją dawać. Zapewniają więc sobie wzajemne wsparcie, oparte na wymianie. Każdy uczestnik jest zarówno dawcą jak i biorcą. Ma możliwość być wysłuchanym, zaakceptowanym oraz udzielać pomocy innym, przez co doświadcza poczucia sprawczości i satysfakcji. Badania pokazują, że często większą wartość dla uczestników grupy ma to co usłyszeli od innej osoby w grupie, niż od terapeuty.
- Korektywna rekapitulacja pierwotnej grupy rodzinnej
Grupa terapeutyczna często przypomina pacjentowi pierwotne relacje rodzinne. Może widzieć i doświadczać pewnych osób w grupie jak matkę, ojca czy siostrę. Przenosi więc interakcje jakie zna na interakcje z innymi ludźmi. Odtworzenie takiej sytuacji daje możliwość przyjrzenia się swoim wzorcom relacyjnym oraz rozważenia możliwości zmiany swojego sposoby reakcji.
- Rozwój umiejętności społecznych
W trakcie trwania grupy terapeutycznej każdy uczestnik udzielając informacji zwrotnych, czy też opowiadając o sobie ma możliwość zobaczyć jak jego sposób werbalnej i niewerbalnej komunikacji wpływa na inne osoby. Może sprawdzać które z jego zachowań zbliżają innych do niego, a które oddalają. Uczestnicy grupy uczą się także budować komunikaty do innych w oparciu o autentyczne uczucia i myśli jednocześnie z uważnością na uczucia innych osób.
Naśladowanie ma często znaczącą rolę w początkowym stadium pracy grupy, a także w trakcie jej trwania. Każdy uczestnik może obserwować inne osoby w grupie i korzystać z jego zachowań na przykład widząc, jak inna osoba jest w stanie asertywnie ochronić siebie w niekomfortowej sytuacji, albo skutecznie radzić sobie z doświadczanymi trudnościami.
