Psychoterapia humanistyczna

Psychoterapia humanistyczna to grupa koncepcji, które rozwijały się w kontrze do psychoanalizy i behawioryzmu. Jej twórców nazywa się „trzecią siłą w psychoterapii”.

Przedstawiciele tego nurtu kładą akcent na osobowy wymiar ludzkiego istnienia i podejmują w terapii dylematy z tym związane. Terapeuci humanistyczni skupiają się głównie na teraźniejszości. Ponadto zwracają większą uwagę na możliwości osoby będącej w terapii niż na jej deficyty. Za najważniejszą do uzyskania zmiany uważają konstruktywną relację pomiędzy sobą a Pacjentem.

Do koncepcji humanistycznych zalicza się m.in. terapię Gestalt, terapię egzystencjalną czy podejście skoncentrowane na kliencie/osobie Carla Rogersa.

Psychoterapia humanistyczna to podejście, które analizuje, w jaki sposób światopogląd klienta wpływa na dokonywane przez niego wybory. Opiera się na przekonaniu, że osoba będąca w terapii najlepiej rozumie swoje doświadczenia i potrzeby. Terapeuci tego nurtu pomagają Pacjentowi zrozumieć to, czego doświadcza, ale nie interpretują jego uczuć. Ważną zasadą w terapii humanistycznej jest bezwarunkowy, pozytywny szacunek dla klienta.

Psychologia humanistyczna zakłada proces wspomagania poprzez dotarcie do naturalnych tendencji rozwoju Pacjenta. Służy też uwydatnieniu mocnych stron osoby będącej w terapii i zminimalizowaniu efektów słabych stron. Jest przede wszystkim tworzeniem warunków, które umożliwią Pacjentowi zrozumienie indywidualnych potrzeb oraz tego, co jest dla niego wartościowe. Ma również pozwolić na rozpoznanie sensu własnego życia i sposobów niwelowania uciążliwości istnienia.

Koncepcje humanistyczne stawiają przed psychoterapią różnorodne i ambitne cele. Głównym jest zmiana osobowości lub sensu życia Pacjenta. Jej przejawy to:

• uwolnienie naturalnej tendencji do samorozwoju;
• zwiększenie samoświadomości;
• uwolnienie możliwości przeżywania doświadczeń;
• wzrost samoakceptacji i akceptacji innych;
• nabycie zdolności do konfrontowania się z trudnościami egzystencjalnymi;
• poszukiwanie sensu życia;
• poszukiwanie wzorców idealnego człowieka.

Psychoterapia w podejściu humanistycznym jest miejscem i okazją do wzbudzania uczuć Pacjenta. Terapeuci tego nurtu bardziej koncentrują się na teraźniejszości niż na przeszłości. Zwracają uwagę na aktualne przeżycia, które hamują rozwój osoby będącej w terapii lub utrudniają jej osiągnięcie celów życiowych.

Podczas psychoterapii w nurcie humanistyczno-egzystencjalnym przeżycia Pacjenta są ujawniane i wprowadzane do świadomości. To skupienie na teraźniejszych emocjach i aktualnej ocenie doświadczeń ma doprowadzić do – wspomnianej wyżej – zmiany osobowości czy odnalezienia sensu życia.

W podejściu egzystencjalnym głównym przedmiotem terapii jest nawet nie teraźniejszość, a przyszłość – przewidywania Pacjenta, jego ocena własnych wyborów i zamiary.

W terapii humanistycznej uważa się, że odpowiednia relacja pomiędzy Pacjentem a terapeutą ma zasadniczy wpływ na sukces procesu zmiany. Główne pożądane cechy terapeuty to empatia, autentyczność i akceptacja (tzw. triada Rogersa). Są one definiowane jako:

• empatia: rozumienie świata wewnętrznego pacjenta i dzielenie się z nim informacjami na ten temat;
• autentyczność: brak fasady i udawania u prowadzącego terapię;
• akceptacja: dzięki osłabieniu zewnętrznych uwarunkowań poczucia własnej wartości, umożliwia pacjentowi powrót do akceptacji samego siebie.

Ponadto psychoterapeuci humanistyczni nie stawiają się w pozycji autorytetu. Wychodzą bowiem z założenia, że to Pacjent jest ekspertem od swoich trudności. Motorem zmiany jest jego potencjał i odpowiedzialność. Dlatego terapeuci tego nurtu wspierają kierunek, który klient obiera podczas sesji. W ten sposób osoba pozostająca w terapii staje się bardziej otwarta, co prowadzi ją do samorealizacji i wolności.

Poza relacją terapeutyczną (zwaną niekiedy przymierzem) rolę w psychoterapii humanistycznej odgrywają inne narzędzia. Jedną z głównych stosowanych technik jest odzwierciedlanie, czyli pokazywanie uczuć przeżywanych przez klienta. Pozwala ono uczestnikowi terapii na uzyskanie większej świadomości swoich doświadczeń i rzeczywistych emocji.

W terapii humanistycznej używa się także narzędzi pomocnych w zmaganiach z poszczególnymi problemami Pacjenta, m.in. techniki dialogu w sytuacji pustego krzesła czy podwójnego krzesła.

Terapeuci egzystencjalni wykorzystują m.in. metodę fenomenologiczną – skupiają uwagę Pacjenta na doświadczeniach, ich odbiorze oraz na rozumieniu ich znaczenia. Niektórzy stosują też interpretacje czy konfrontacje. Te ostatnie dotyczą relacji i tego, czego doświadcza psychoterapeuta.

Zastosowanie podejść humanistycznych poza psychoterapią również przyniosło wypracowanie wielu technik. Są one wykorzystywane do refleksji nad przeżyciami, stymulowania wyrażania uczuć, poszerzania świadomości czy doświadczania relacji z innymi ludźmi (w grupach spotkaniowych). Większość z nich podlega kolejnym modyfikacjom. Zawsze mają jednak na celu przywołanie uczuć i doświadczeń Pacjenta, by uruchomić jego tendencje do samorozwoju.

Terapią humanistyczno-egzystencjalną nazywa się wiele podejść. Należy do nich m.in.

1. Terapia Gestalt: jej teoria i praktyka jest dziełem Fredericka i Laury Perls. Nazwa nawiązuje do teorii postaci. To podejście opiera się na przekonaniu, że nierozwiązane konflikty z innymi – w tym członkami rodziny czy partnerami uczuciowymi – prowadzą do niepokoju. Terapia Gestalt koncentruje się na poszerzaniu perspektyw i pogłębianiu świadomości osoby będącej w procesie zmiany. Psychoterapeutę reprezentującego to podejście cechuje bezpośredniość i otwartość. Dzięki sile przeżycia emocjonalnego, wiążącego się z „tu i teraz”, terapia Gestalt umożliwia dotarcie do głębokich nierozwiązanych problemów z przeszłości, będących źródłem bieżących zaburzeń psychicznych i trudności w relacjach;
2. Terapia egzystencjalna: to podejście czerpie wiele z filozofii. Istotę terapii egzystencjalnej stanowi pogłębienie samoświadomości osoby zgłaszającej się po pomoc. Służy temu refleksja nad osobistą wolnością i odpowiedzialnością oraz skonfrontowanie się z – wcześniej unikanym – egzystencjalnym lękiem. Najważniejsi twórcy tego podejścia to Viktor Frankl i Irvin D. Yalom. Celem logoterapii Frankla jest przywrócenie człowiekowi sensu istnienia. Najlepiej wyraża się on przez realizację wartości, takich jak odpowiedzialność, miłość czy wolność (mających źródło w wierze religijnej). Według Yaloma terapia jest konfrontacją z wyzwaniami ludzkiej egzystencji – śmiercią, wolnością, izolacją i brakiem sensu;
3. Podejście skoncentrowane na kliencie/osobie Carla Rogersa: jest psychoterapią niedyrektywną, akcentującą rolę właściwości terapeuty i relacji terapeutycznej. Stanowi wyraz ufności w możliwości rozwoju i samorealizacji człowieka. Według Rogersa odpowiedni stosunek terapeuty do pacjenta – oparty na szczerości, bezwarunkowej akceptacji i empatii – jest warunkiem koniecznym oraz wystarczającym do wystąpienia pożądanych zmian. Celem terapii w tym ujęciu jest uzyskanie przez klienta głębszej niezależności i integracji. Rogers i jego poglądy dotyczące cech terapeuty wywierają wpływ na kolejne pokolenia psychoterapeutów.

Terapia humanistyczno-egzystencjalna jest skierowana do większości potrzebujących pomocy (wyjątek stanowią pacjenci z głębokimi zaburzeniami psychicznymi). W szczególności pomaga w radzeniu sobie z negatywną oceną (postrzeganą lub rzeczywistą) ze strony innych ludzi. Sesje z reprezentantem tego podejścia przysłużą się więc osobom mającym trudności w relacjach z innymi, problemy w związku czy niską samoocenę.

Terapeuta nurtu humanistyczno-egzystencjalna pomoże również w smutkach i niepokojach, które są związane z zagubieniem w życiu, poczuciem pustki czy bezwartościowości.

Podejście to jest także odpowiednie w przypadku depresji, zaburzeń związanych z używaniem substancji, doświadczania skutków traumy czy trudności w radzeniu sobie z przewlekłymi problemami zdrowotnymi.

Znajduje też zastosowanie jako forma interwencji kryzysowej. Ponadto jest przydatna u osób bez trudności, które są zorientowane na poprawę funkcjonowania, chcą się rozwijać i bardziej wykorzystywać swój potencjał.

Nurty humanistyczno-egzystencjalne wniosły do psychoterapii treści, które w innych podejściach pozostają na drugim planie. Główne zalety humanistycznej psychoterapii to:

• podkreślanie podmiotowości uczestnika terapii;
• dostrzeganie egzystencjalnego wymiaru istnienia człowieka;
• zwracanie uwagi na pożądane cechy terapeuty.

Ceny terapii humanistycznej w MindHealth – Centrum Zdrowia Psychicznego nieznacznie się różnią w zależności od miasta i mogą wynosić:

• za wizytę stacjonarną: 150-170 zł*;
•  za wizytę telemedyczną: 150-170 zł*;
• za pakiet 5 sesji psychoterapeutycznych u wybranego psychoterapeuty: 650-750 zł*.

Przyjmujemy w Warszawie, Krakowie, Katowicach, Wrocławiu, Poznaniu i Gdańsku.

Psychoterapeutę humanistycznego znajdziesz w MindHealth – Centrum Zdrowia Psychicznego. Działamy w sześciu miastach, oferując wsparcie profesjonalistów. Dajemy możliwość wyboru wizyty stacjonarnej lub telemedycznej. Zapraszamy do zakupu pojedynczych sesji albo pakietu 5 spotkań z wybranym psychoterapeutą.

Zapisy prowadzone są pod numerem ogólnopolskiej infolinii: 22 5662224, a także w naszym sklepie internetowym.