Poliamoria – na czym polega wielomiłość?

W poliamorii najważniejszą zasadą jest równość wszystkich partnerów - nie chodzi tu o doznania seksualne, uprawianie seksu grupowego, czy częste zmiany partnerów, jak w przypadku swingersów. Poliamoria to na ogół grupa ludzi (od 3 osób, może być ich więcej), które ustalają na samym początku zasady związku poliamorycznego i przestrzegają ich. Co więcej osoby uznające wielomiłość żyją ze sobą w zgodzie, szczerości, są wobec siebie lojalne. Tworzą głębokie więzi, przy czym mają wspólne plany na przyszłość. Na ogół w grupie poliamorycznej dozwolone są kontakty seksualne z członkami grupy, ale nie zawsze do nich dochodzi. Niedopuszczalne jest natomiast uprawianie seksu z innymi osobami - poliamoria nie jest tym samym, co otwarty związek, a kontakty seksualne z innymi osobami poza grupą są uznawane za zdradę. 

Poliamoria to termin (choć samo zjawisko występowało dużo wcześniej) użyty po raz pierwszy na początku lat 60. XX wieku, jako określenie związku niemonogamicznego opisanego w powieści Roberta Heinleina „Stranger in a Strange Land”. 

Oficjalnie zdefiniowano poliamorię w 1990 roku, jako po prostu wielomiłość, czyli potrzebę bycia w kilku związkach w tym samym czasie, przy pełnej świadomości wszystkich osób zaangażowanych. Osoby w związku muszą wyrażać zgodę na więcej niż jednego partnera. Poliamoria uznawana jest za formę etycznej niemonogamii, ale należy zaznaczyć, że tego typu relacje nie spotykają się z tolerancją, ponieważ większość społeczeństwa żyje w związkach monogamicznych. Poliamoria jest kojarzona, mylnie, z różnymi typami otwartości seksualnej (np. swinging i seksoholizm). Natomiast wbrew tej opinii, osoby poliamoryczne mogą budować stałe związki, które oparte są na wzajemnej miłości i mają charakter związków romantycznych.

Należy podkreślić, że w związku poliamorycznym nie liczy się ilość osób, ale jakość związku. Podstawą funkcjonowania jest bliskość emocjonalna, poczucie więzi oraz wzajemne zaufanie. Poliamoryczny związek nie jest równoznaczny ze związkiem otwartym, partnerzy ustalają zasady funkcjonowania na samym początku i przestrzegają ich. Nie ma mowy o zazdrości między członkami grupy, ponieważ wszyscy zaangażowani w związek mają takie same prawa i obowiązują ich ustalone wcześniej reguły, a do zbliżeń może dochodzić tylko między członkami związku. Poliamoria opiera się na jasnych zasadach, otwartości wobec potrzeb osób pozostających z związku, szacunku do siebie nawzajem i szczerości. 

Na ogół każda z osób znajdujących się w grupie poliamorycznej ma jednego głównego partnera, z którym może mieszkać i mieć dzieci, ale relacje poliamoryczne zakładają na ogół wspólne wychowywanie swoich dzieci. Osoby kierujące się w życiu zasadami poliamorii budują silne więzi emocjonalne, mimo że nie mają możliwości stworzenia formalnego związku między wszystkimi członkami. 

Za objaw poliamorii można uznać potrzebę tworzenia tego typu związków, pozostawania w bliskich kontaktach i budowania więzi emocjonalnych z więcej niż jedną osobą. 

Zwolennicy poliamorii uważają, że jest ona naturalna, a ludzie żyją w monogamicznych związkach tylko dlatego, że zostało to narzucone przez normy społeczne. Można uznać, że poliamoria to swego rodzaju związek partnerski między wszystkimi członkami grupy. Co więcej możliwa jest poliamoria w małżeństwie - dwie osoby zawierają związek małżeński, celem formalizacji, natomiast pozostali zaangażowani zgadzają się na to. Dzięki zachowaniu szczerości i otwartości oraz uszanowania swoich wzajemnych potrzeb jest to możliwe. 

Związek poliamoryczny to związek o cechach romantycznych między więcej niż 2 osobami. Osoby będące w związku mogą mieszkać pod jednym dachem, mają także ustalone jasne zasady w związku. Przeważnie jedna osoba jest uważana za głównego partnera, przy czym nie zawsze jest to regułą. Co więcej poliamoria nie wyklucza małżeństwa - przy czym w Polsce w związku małżeńskim mogą przebywać dwie osoby, nie więcej. Do podstawowych zasad związków poliamorycznych zaliczane są:

• lojalność wobec członków grupy,
• zaufanie,
• równość partnerów w grupie,
• jasne zasady i ich przestrzeganie,
• więź emocjonalna między członkami grupy, zachowanie romantycznej relacji,
• szczerość, szacunek. 

W poliamorii od seksu dużo ważniejsza jest wzajemna troska o członków, wspólne spędzanie czasu, głęboka relacja. Naukowcy zauważyli, że dużo większe szanse na powodzenie tego typu związków mają osoby dojrzałe emocjonalnie i otwarte (na ogół po 30. roku życia). 

Zwolennicy poliamorii sugerują, że narzucone normy społeczne są pewnego rodzaju ograniczeniem, są sprzeczne z prawami natury, traktują więc monogamię jako coś nienaturalnego dla człowieka. Z drugiej strony taka wielomiłość wzbudza niezrozumienie wielu osób, gdyż kojarzy się z dawnymi kulturami plemiennymi.

Poliamoria w Polsce nie jest prawnie zakazana, ale nie ma możliwości wejścia w związek poliamoryczny formalnie - wielomałżeństwo nie jest dozwolone. Poligamia, czyli małżeństwo z więcej niż jedną osobą w tym samym czasie, ma dwa rodzaje:

• poligynia - małżeństwo jednego mężczyzny z wieloma kobietami,
• poliandria - kiedy kobieta ma kilku mężów.

Formalizacja tego typu związków jest dopuszczona przez prawo cywilne w niektórych krajach, najczęściej w Afryce i Azji, gdzie dominuje religia muzułmańska (poligynia). Natomiast poliandria najczęściej spotykana jest w Tybecie, chociaż z prawnego punktu widzenia nie ma możliwości zalegalizowania takich związków.  

Nie ma danych, które wskazują, ile osób przebywa w związkach poliamorycznych w Polsce. 

Poliamoria, zwana również wielomiłością, nie wymaga leczenia. Z pomocy psychologa można skorzystać jedynie w sytuacji, kiedy dochodzi do problemów w związku albo w relacji między poszczególnymi członkami grupy. Pozostawianie w związku jest zawsze dobrowolne, a kontakty seksualne dozwolone tylko między osobami zaangażowanymi. Kontakt seksualny z osobą spoza grupy będzie traktowany jako zdrada - w związku poliamorycznym panują określone zasady, których wszyscy zobowiązują się przestrzegać. Choć poliamoria bywa mylona przez osoby nieświadome ze związkiem otwartym, to wcale taka nie jest. "Kochanie" kilku osób jednocześnie jest możliwe, podobnie jak budowanie związku z kilkoma osobami jednocześnie. 

Z psychologiem warto skonsultować się w sytuacji niepewności, jeszcze przed wstąpieniem w związek poliamoryczny. Dla osób, które wcześniej nie były w takim związku, może być to sytuacja nowa i stwarzająca problemy - pojawiają się pytania, czy taki związek jest dla danej osoby. Pomoc psychologa, szczera rozmowa i zastanowienie się nad różnymi aspektami mogą pomóc spojrzeć na sytuację z innej perspektywy i podjąć decyzję dopasowaną do potrzeb jednostki. Należy przy tym zrozumieć swoje emocje, także te dotyczące miłości do więcej niż jednej osoby. Rozmowa ze specjalistą pomoże także dokładnie zrozumieć na czym polega wielomiłość i czy takich uczuć i potrzeb doświadcza jednostka. 

Wizyta u psychologa jest również wskazana dla par, które przeżywają kryzys - w placówkach MindHealth doświadczeni psychoterapeuci pomogą zrozumieć lepiej swoje potrzeby oraz przezwyciężyć problemy. Małżonkowie mogą skorzystać z psychoterapii indywidualnej lub dla par.

Źródła

C. Klesse, Notions of Love in Polyamory—Elements in a Discourse on Multiple Loving, dostęp 18.12.2023;

L. Brunning, The Distinctiveness of Polyamory, dostęp 18.12.2023.