Blue Monday jest „świętem” ruchomym – wypada zawsze w trzeci poniedziałek stycznia, w 2023 roku był to 16 stycznia, w 2024 – 15 stycznia, a w 2025 – 20 stycznia. Od razu na wstępie musimy zaznaczyć, że Blue Monday owszem jest, ale świetnym chwytem marketingowym, a niekoniecznie najbardziej depresyjnym dniem w roku!
Blue Monday jest stosunkowo nowym wydarzeniem – w 2005 roku brytyjski psycholog i wykładowca z Cardiff Univesity, Cliff Arnall, wymyślił specjalny wzór matematyczny, który wskazać miał najbardziej przygnębiający dzień w roku. W obliczeniach uwzględniono:
- Pogodę, czyli czynniki meteorologiczne – styczeń jest miesiącem, kiedy dni są krótkie, mało jest słońca, niebo zachmurzone, a więc pogoda jest sama w sobie przygnębiająca.
- Czynniki psychologiczne – w drugiej połowie stycznia wiele osób wraca już do przyzwyczajeń ze starego roku, a postanowienia noworoczne idą w zapomnienie. Uświadomienie sobie swojej porażki w zmianie wpływa negatywnie na nastrój, pogarsza samopoczucie i obniża motywację.
- Czynniki ekonomiczne – w styczniu, po świętach Bożego Narodzenia i sylwestrze wiele osób ma długi lub nie dopina im się budżet. W związku z tym Arnall uznał, że jest to moment spłaty zadłużeń, co również przekłada się na samopoczucie.
To właśnie te trzy czynniki pomogły Arnallowi wyliczyć, że trzeci poniedziałek stycznia jest najbardziej depresyjnym dniem z całego roku. Niestety – choć nazwa pozostała, to w 2018 roku okazało się, że był to chwyt marketingowy biura podróży Sky Travel. Wynajęło ono psychologa do stworzenia tej teorii by móc sprzedawać klientom egzotyczne wycieczki mające poprawić nastrój. Oznacza to, że chociaż powyższe czynniki istotnie wpływają na obniżenie nastroju, to nie ma czegoś takiego jak najbardziej depresyjny dzień w roku.
Blue Monday jest dniem, kiedy słowo depresja jest mocno nadużywane, co w konsekwencji wpływa szkodliwie na postrzeganie choroby. Sytuacji nie poprawia fakt, że wiele marek wykorzystuje niebieski poniedziałek do promocji swoich produktów, co z kolei utwierdza ludzi w przekonaniu, że do poprawy nastroju i leczenia depresji wystarczy kupić sobie coś w sklepie. Bagatelizowanie depresji nie pomaga osobom, które zmagają się z pogorszeniem nastroju i rzeczywiście potrzebują pomocy lekarskiej. Mogą oni odwlekać wizytę u specjalisty kupując różne produkty w celu poprawy nastroju. Takie poprawianie samopoczucia zakupami może prowadzić z kolei do rozwoju zakupoholizmu, którego przyczyny ukryte są głęboko w świadomości.
Blue Monday, skoro już powstał, powinien być wykorzystywany do szerzenia wiedzy o depresji, o możliwościach pomocy osobom zmagającym się z obniżeniem nastroju, a nie do promocji marki. Dlatego też w kontekście Blue Monday prezentujemy informacje dotyczące depresji, z którą zmaga się ponad 280 mln ludzi (dane WHO) na całym świecie.
Depresja jest chorobą, której objawy pojawiają się prawie codziennie i występują przez większość dnia. Zaliczamy do nich:
- obniżony nastrój (uczucie smutku, zobojętnienia, przygnębienia, pustki);
- utratę zainteresowań, brak odczuwania uczucia przyjemności;
- osłabienie pamięci, spowolnienie ruchów;
- zaniżoną samoocenę i pesymistyczne myślenie;
- utratę apetytu;
- ciągłe uczucie zmęczenia;
- problemy ze snem, bezsenność, wybudzanie, koszmary;
- obniżenie libido;
- bóle somatyczne o niewyjaśnionej przyczynie;
- lęk, wewnętrzny niepokój;
- dobowe wahania samopoczucia.
Depresja może mieć przebieg łagodny, umiarkowany lub ciężki. Ciężki przebieg całkowicie uniemożliwia choremu codzienne funkcjonowanie.
Należy wyraźnie zaznaczyć, że nie ma czegoś takiego, jak depresyjny dzień – może być on przygnębiający, smutny, ale do stwierdzenia depresji objawy pogorszenia samopoczucia muszą występować codziennie lub prawie codziennie przez minimum 2 tygodnie. Nie należy zwlekać z podjęciem leczenia i szukaniem pomocy u specjalistów. Depresja to choroba o charakterze nawracającym, którą cechują okresy poprawy i zaostrzenia choroby.
Blue Monday ukazuje depresję tylko jako przygnębienie i smutek. Tymczasem jest wiele różnych rodzajów depresji:
- Najczęściej występuje depresja melancholiczna, którą charakteryzuje smutek, niechęć do aktywności, niezdolność do odczuwania przyjemność, brak apetytu i problemy ze snem.
- Innym rodzajem depresji jest depresja atypowa, która ma zupełnie inne objawy – w jej przebiegu występuje relatywność nastroju, który poprawia się w odpowiedzi na przyjemne dla chorego doznania. Pogorszenie samopoczucia następuje wieczorem, chorzy mają także zwiększony apetyt i cierpią na nadmierną senność.
- Występuje także depresja maskowana (somatyczna), która objawia się występowaniem zaburzeń somatycznych. Pacjenci zgłaszają się do lekarzy z bólami głowy, brzucha, problemami ze strony układu krążenia, przy czym są one spowodowane zaburzeniami depresyjnymi. U takich pacjentów objawy somatyczne ustępują w przypadku zastosowania leków antydepresyjnych.
- Innym przypadkiem depresji jest zespół dysforyczny przedmiesiączkowy. Na tydzień przed miesiączką pojawiają się u kobiet zaburzenia nastroju, snu, nadmierne łaknienie.
- Depresja sezonowa (zimowa) to z kolei rodzaj zaburzenia, które u danej osoby nawraca regularnie w miesiącach jesienno-zimowych. Zaburzenie cechują nadmierna senność, brak energii i tendencja do przyrostu wagi.
- Występuje także depresja poporodowa, pojawiająca się po urodzeniu dziecka. Ma ona związek ze zmianami hormonalnymi w ciąży i okresie połogu, które wpływają na zaburzenia nastroju. W przebiegu depresji poporodowej kobieta zaniedbuje siebie lub dziecko, ma poczucie niekompetencji, jest przygnębiona i nie odczuwa radości z macierzyństwa.
Depresja może wystąpić w każdym wieku, u dzieci, dorosłych i seniorów. Wymaga ona indywidualnego podejścia do pacjenta i leczenia, farmakologicznego oraz przez psychoterapię. W placówkach MindHealth znajdziesz niezbędną pomoc. Zapraszamy do kontaktu.
