Młodzi dorośli: wyzwania wczesnej dorosłości

Wczesna dorosłość to etap między 19/20. a 35. rokiem życia. Jest to czas, w którym osiąga się maksymalny punkt rozwoju fizycznego, biologicznego i psychicznego, a jednocześnie moment, w którym podejmowane są nowe aktywności i nowe role społeczne. Gromadzi się także doświadczenia indywidualne i zdobywa kolejne etapy edukacji oraz obiera ścieżkę kariery. 

Często nie zwraca się szczególnej uwagi na ten etap życia ze względu na brak spektakularnych zmian — zupełnie niesłusznie, gdyż w efekcie zachodzących procesów i podejmowania nowych aktywności u młodych dorosłych pojawiają się różnego rodzaju trudności, które często skutkują potrzebą specjalistycznej pomocy.

Wczesna dorosłość to etap w życiu, którym przychodzi moment konfrontacji z realiami społeczno-zawodowymi oraz świadome wchodzenie w dojrzałe relacje. To także czas, w którym rozpoczyna się ścieżkę kariery, a także weryfikuje zadowolenie z dotychczasowej edukacji. Niestety często dochodzi do rozminięcia się wizji wczesnodziecięcych na temat przyszłości i podjęcie realnej drogi zawodowej.

Osoby w wieku 20-35 lat cechuje projektowanie wizji swojej przyszłości oraz duża potrzeba samorealizacji. Wcześniej młodzi dorośli byli zależni od rodziców, a nowy okres w ich życiu oznacza niezależność (decyzyjną i finansową) oraz eksperymentowanie w wielu rolach i sytuacjach. Przekonują się o własnej zaradności, mają możliwość tworzenia własnej koncepcji życia i ponoszą pełną odpowiedzialność za podejmowane decyzje.

Często młodym dorosłym potrzebne jest wsparcie, by mogli skutecznie pokonywać problemy oraz dążyć do upragnionego celu (m.in. realizacji ścieżki zawodowej i roli społecznej).

Wczesna dorosłość to wbrew pozorom trudny okres: młodzi ludzie wchodzą na zupełnie inny etap życia, zaczynają funkcjonować w innych środowiskach (studenckim, zawodowym i in.). Rozwój człowieka kształtują także relacje z innymi ludźmi, styl życia, podejmowane role. Intensywny rozwój i związana z nim edukacja oraz pojawiające się problemy (także prywatne) generują stres i lęk. Pojawiają się także problemy związane z samooceną, uzależnienia, a także zaburzenia nastroju czy problemy ze snem. Pierwsze problemy można szybko rozwiązać dzięki podjęciu terapii, zwłaszcza że w tym okresie problemy nie zdążą się jeszcze nawarstwić.

Do najczęstszych problemów związanych z okresem wczesnej dorosłości zaliczamy:

• brak zadowolenia z życia;
• poczucie niemożności realizacji życiowych celów (np. założenia własnej rodziny;
• brak poczucia sprawstwa w rozwoju własnym;
• odczuwanie presji społecznej;
• stres;
• pojawienie się zaburzeń snu, zaburzeń lękowych, nerwicowych;
• zaburzenia osobowości;
• uzależnienia, także od pracy (pracoholizm);
• trudności w relacjach, częste konflikty;
• zaniżona samoocena;
• depresja;
• zaburzenia odżywiania.

Problemy, które się pojawiają, powinny skłonić do szczerej rozmowy z psychologiem bądź terapeutą i wypracowania mechanizmów obronnych oraz właściwych sposobów rozładowywania napięcia.

Wczesna dorosłość to czas na budowanie własnego miejsca w życiu, w którym istotnymi elementami są założenie rodziny i/lub budowanie ścieżki zawodowej. W zależności od ujęcia psychologicznego faza życia łączona jest z wiekiem oraz z pewnymi wydarzeniami (np. usamodzielnieniem się). Zdaniem Daniela Levinsona, twórcy dziedziny pozytywnego rozwoju dorosłych, wczesna dorosłość to etap budowania swojej „dorosłej struktury życia”. Podzielił on dorosłość na etapy przejściowe. Pierwsza faza dorosłości (okres przejściowy wczesnej dorosłości) to moment osiągnięcia psychicznej i finansowej niezależności, druga faza to okres stabilny, w którym młody dorosły wchodzi w świat innych dorosłych. Faza trzecia (rozpoczynająca się około 30. roku życia) to okres przejściowy nazywany momentem poznania możliwych ograniczeń w swoim „pomyśle” na siebie.

Zdarza się, że młodzi ludzie właśnie około 30. roku życia odczuwają brak satysfakcji z życia i niezadowolenie z dokonanych wyborów. W powszechnym mniemaniu w okresie dorosłości człowiek nie poszukuje już własnego miejsca i grupy odniesienia. Ma wypracowane pozycje w grupie, sieć kontaktów społecznych, relacje. Jeśli odczuwa niezadowolenie z życia, to zwykle ma świadomość, że jest ono konsekwencją dokonywanych wyborów i ich żałuje. W takim wypadku pomocna bywa psychoterapia, która pozwala je zrozumieć i zaakceptować.

Dojrzałość oznacza świadome i konsekwentne dążenie do autonomii, sukcesu i szczęścia. Za osoby dojrzałe uważa się jednostki niezależne ekonomicznie, emocjonalnie i społecznie. Chociaż czas wczesnej dorosłości jest trudny, burzliwy, często związany z podejmowaniem trudnych decyzji, to zawsze jest to okres rozwoju i dążenia do celu. To czas, kiedy budujemy sobie miejsce na ziemi, realizujemy wizję życia, a także ponosimy konsekwencje własnych wyborów.

Młodzi dorośli powinni poszukać pomocy psychologicznej zawsze wtedy, gdy potrzebują pomocy z zewnątrz: zwłaszcza w przypadku przeżywania kryzysu własnej tożsamości, zaniżonej samooceny, niezadowolenia z życia lub braku chęci do dalszego rozwoju. Jeśli odczuwają oni bezradność, uczucie bezsensu życia i mają problemy w nawiązywaniu relacji to znak, że powinni z kimś o tym porozmawiać. Poza tym wskazaniami do szukania pomocy psychologicznej przez młodych dorosłych są:

• obniżony nastrój;
• niechęć do aktywności, do tego, co wcześniej sprawiało radość;
• niemoc, brak sił do codziennego funkcjonowania;
• trudne wydarzenia (śmierć lub choroba kogoś bliskiego);
• lęk przed kontaktami społecznymi;
• nieumiejętność radzenia sobie ze stresem;
• zaburzenia snu, zaburzenia odżywiania;
• trudne dzieciństwo (które nierzadko rzutuje na dalsze życie);
• kryzys w związku.

Bardzo często okres wczesnej dorosłości związany jest z ogromną presją – rodziny i bliskich – na różne aspekty życia. Mogą one dotyczyć założenia rodziny, wyboru konkretnego kierunku studiów lub podjęcia pracy. Jeśli młody dorosły nie umie sprostać presji i obrać własnej ścieżki życia dającej mu satysfakcję, również powinien poszukać pomocy psychologa.

Bibliografia:

• D. Levinson, A conception of adult development, „American Psychologist” r. 1986, nr 41(1), s. 3–13;
• J. Suchodolska, Poczucie jakości życia młodych dorosłych na przykładzie studenckiej społeczności akademickiej, „Przegląd Pedagogiczny” 2018, Numer 2 [21].