Psychiatra, psycholog czy psychoterapeuta: do kogo iść?

Gorsze samopoczucie, niechęć do aktywności, spotykania innych ludzi czy apatia lub bezsenność – kiedy zdrowie psychiczne zostaje zachwiane, niezbędna jest wizyta u specjalisty. Psychiatra, psycholog czy psychoterapeuta: do jakiego specjalisty się udać? Sprawdź, jakie kompetencje ma każdy z nich i z jakim problemem można się do nich zwrócić. Do każdego z ekspertów umówisz się w MindHealth.

Psycholog w Krakowie rozmawia z pacjentką

Psycholog a psychiatra: różnice

Psycholog i psychiatra to  różniące się między sobą specjalizacje, chociaż obydwie związane są ze zdrowiem psychicznym. Odróżniają je jednak kompetencje oraz zakres możliwości pomocy Pacjentowi.

Mówiąc w bardzo dużym skrócie, psychiatra to lekarz, który wypisuje leki, zwolnienia oraz (w razie konieczności) kieruje do szpitala psychiatrycznego, psycholog zaś bada zaś zdolności poznawcze i kompetencje społeczne Pacjenta i udziela wsparcia, decyduje też o doborze odpowiedniej formy terapii, która ma na celu poprawienie stanu emocjonalnego i funkcjonowania chorego, a prowadzona jest przez psychoterapeutę pracującego w danym nurcie. Jak dokładnie to wygląda?

Kompetencje: psycholog a psychiatra

Psychologiem można zostać, kończąc 5-letnie studia z tytułem magistra. Każdy absolwent wybiera specjalizację – psychologię sportu, kliniczną, społeczną, czy marketingową – to oznacza, że nie każda specjalizacja zakłada udzielanie pomocy psychologicznej. Diagnozę psychologiczną może przeprowadzić jedynie psycholog z doświadczeniem klinicznym. Zazwyczaj zajmuje się on:

  • badaniem inteligencji;
  • przeprowadzaniem różnych testów (np. charakteru lub wspomnianej inteligencji);
  • oceną osobowości oraz funkcji poznawczych;
  • wydawaniem opinii (np. o dysleksji);
  • udzielaniem pomocy psychologicznej (np. w przypadku trudności w radzeniu sobie ze stresem, relacjami).

Psycholog nie może wypisywać leków ani zwolnień lekarskich.

Psychiatra jest natomiast lekarzem – ukończył studia medyczne i specjalizację z psychiatrii. Daje mu to uprawnienia do wypisywania recept oraz wystawiania zwolnień, a także skierowań do szpitala i na oddziały odwykowe.

Kiedy wizyta u psychiatry, a kiedy u psychologa?

Do psychiatry należy zgłosić się niezwłocznie, jeśli pojawi się choćby jeden z wymienionych objawów:

  • utrata kontaktu z rzeczywistością;
  • myśli samobójcze;
  • okaleczanie się;
  • chęć zrobienia krzywdy komuś innemu (także agresja), nasilona apatia – m.in. niewychodzenie z domu, niewstawanie z łóżka, odmawianie jedzenia).

Do psychiatry może także skierować Pacjenta psycholog lub psychoterapeuta, jeśli uznają, że leki mogą poprawić stan chorego, ułatwić mu funkcjonowanie i uporanie się z problemami. Psychiatra może także zalecić Pacjentowi psychoterapię, która będzie formą leczenia. Niektórzy psychiatrzy mają uprawnienia do prowadzenia psychoterapii (jeśli ukończyli dodatkowe szkolenia).

Psycholog kliniczny udziela wsparcia psychologicznego i prowadzi konsultacje. Jeśli ukończył specjalne szkolenie, może przeprowadzać także interwencje kryzysowe, diagnostykę neuropsychologiczną, poradnictwo seksuologiczne. Warto do niego iść, gdy nie wiemy dokładnie, z czym mamy do czynienia, czujemy jednak dyskomfort i pogorszenie warunków codziennego życia lub doświadczamy problemów w relacjach społecznych.

Specjalista zdrowia psychicznego robiący notatki

Czym się różni psycholog od psychoterapeuty?

Psychoterapię prowadzi osoba, która ukończyła kilkuletnie szkolenie psychoterautyczne w wybranym nurcie.

Psychoterapeuta nie musi być psychologiem – jest to specjalista, który ukończył studia wyższe, zazwyczaj humanistyczne (m.in. psychologia, pedagogika, medycyna) i  szkołę psychoteraputyczną. Musi ukończyć własną psychoterapię oraz podlegać stałej superwizji, czyli kontroli innego, bardziej doświadczonego specjalisty.

Może być prowadzona w różnych nurtach psychoterapeutycznych: poznawczo-behawioralnym, systemowym, psychodynamicznym, psychoanalitycznym, humanistycznym. Każdy z nich jest inny i każdy reprezentuje inne podejście do Pacjenta. Przed wybraniem terapeuty warto upewnić się, że realizowane przez niego założenia są zgodne z naszymi oczekiwaniami.

Kto powinien iść do psychoterapeuty, a kto do psychologa?

Psycholog jest na ogół pierwszym wyborem dorosłych, dzieci i młodzieży, którzy zmagają się z różnymi problemami: traktowany jest on często jako rodzaj „lekarza pierwszego kontaktu” w przypadku trudności natury psychologicznej. Jeśli problemy wykraczają poza kompetencje psychologa, kieruje on Pacjentów dalej, do odpowiednich specjalistów (w tym psychiatry) bądź proponuje skorzystanie z usług psychoterapeuty.

Z psychoterapii warto skorzystać m.in. w przypadku występowania zaburzeń psychicznych, zaburzeń odżywiania, występowania lęków, ataków paniki, uzależnienia, wchodzenia w toksyczne relacje, występowania wybuchów złości, apatii, problemów w relacjach z otoczeniem, a także w przypadku wielu innych problemów – np. relacji dziecko-rodzic, występowania problemów małżeńskich (psychoterapia dla par), czy problemów w szkole.

Psychoterapia ma na celu poprawienie komfortu psychicznego Pacjenta, ma pomóc mu zrozumieć i uporać się z emocjami, a także nauczyć kontroli nad nimi. Często jest określana jako proces, który ma usunąć cierpienie Pacjenta, które wynika właśnie z przeżywanych emocji.

Jeśli jednak nie mamy pewności, jaki nurt psychoterapii wybrać, na początek warto umówić wizytę u psychologa.

Psycholog, psychoterapeuta czy psychiatra? Podsumowanie

Nadal nie masz pewności, do kogo udać się po pomoc? Przeczytaj na skróty, czym zajmuje się każdy ze specjalistów:

  • Jeśli szukasz diagnozy lub jednorazowej porady – wybierz się do psychologa.
  • Jeśli potrzebujesz leczenia farmakologicznego albo zwolnienia bądź podejrzewasz u siebie poważną chorobę psychiczną – pomoże psychiatra.
  • Jeśli chcesz z kimś porozmawiać o swoich problemach i poszukać rozwiązania – wybierz się do psychoterapeuty.

Jeśli w Twoim życiu wydarzyło się coś bardzo trudnego i nagłego i chcesz o tym porozmawiać, to pomocny będzie psycholog interwent kryzysowy.

Do każdego ze specjalistów zapiszesz się w MindHealth: Centrum Zdrowia Psychicznego. Nie zwlekaj z decyzją o wizycie: nasz ekspert postawi diagnozę i pomoże Ci rozpocząć proces mający na celu poprawę jakości Twojego codziennego funkcjonowania.

Poniżej przedstawiamy podstawowe różnice między psychologiem, psychiatrą a psychoterapeutą w formie przystępnej grafiki.

Baner: psychiatra, psycholog, psychoterapeuta: różnice

Weryfikacja merytoryczna

Weryfikacja merytoryczna

mgr Sylwia Rozbicka

psycholog, psycholog dziecięcy

Psychiatra, psycholog czy psychoterapeuta: do kogo iść?