Diabulimia to stosunkowo rzadko występujące, jednak bardzo niebezpieczne dla zdrowia, a nawet życia zaburzenie odżywiania. Kogo dotyka diabulimia i czym się objawia?
Zobacz, jakie konsekwencje niosą za sobą zachowania diabulimiczne dla organizmu Pacjenta, a także poznaj przyczyny i strategie leczenia diabulimii. Psycholodzy i psychoterapeuci w MindHealth pomagają ją przezwyciężyć.
Spis treści
Diabulimia to zaburzenie odżywiania występujące u osób z cukrzycą typu 1 (cukrzycą insulinozależną). Diabulimia polega na celowych manipulacjach podawanych sobie dawek insuliny. Chorzy świadomie i z premedytacją opóźniają, pomijają lub redukują przyjmowane dawki insuliny w celu utraty masy ciała, lub z lęku przed przytyciem.
Diabulimia nie jest jednak terminem medycznym. Pojęcie zostało wprowadzone i spopularyzowane przez media w 2007 roku. Sama nazwa „diabulimia” składa się z połączenia dwóch słów – „diabetes” (z ang. cukrzyca) i „bulimia” (żarłoczność psychiczna).
Zaburzenie daje objawy obejmujące zarówno sferę psychiczną i emocjonalną, jak fizyczną. Wszystkie one łączą się ze sobą, wpływając na całokstał funkcjonowania osoby dorkniętej diabulimią.
Do behawioralnych objawów diabulimii zaliczamy takie zachowania, jak:
Do afektywnych (emocjonalnych) objawów diabulimii należą:
Fizyczne symptomy wskazujące na diabulimię to przede wszystkim:
W psychiatrii diabulimia nie jest osobną jednostką klasyfikacyjną. Zalicza się ją do „zaburzonych nawyków żywieniowych” lub „zaburzonych zachowań żywieniowych”.
W ICD-10 i DSM-5 diabulimia i pomijanie dawek insuliny przez diabetyków zaliczane jest do syndromu bulimii (jako formy przeczyszczania) lub włączane do anoreksji, jeśli Pacjenci bardzo drastycznie przestrzegają diety i zaleceń lekarskich.
Diabulimia może być także traktowana jako zespół oczyszczania – kiedy chorzy przy normalnej diecie celowo i z premedytacją pomijają lub zmniejszają dawki insuliny. W DSM-5 diabulimia bywa także zaliczana do innych specyficznych zaburzeń odżywiania.W ICD-10 odpowiednikiem są natomiast zaburzenia odżywiania nieokreślone.
Na przyczyny diabulimii składają się czynniki demograficzne, genetyczne, biologiczne, psychologiczne i społeczno-kulturowe. Istotną rolę w genezie diabulimii ogrywają jednak także takie zmienne, jak:
Osoby z diagnozą cukrzycy typu 1 w naturalny sposób muszą bardziej interesować się kwestiami związanymi z jedzeniem, kaloriami i dietą. Ich codzienność znacznie różni się od rzeczywistości osób zdrowych.
Ze względu na swoją chorobę, diabetycy stale pozostają pod presją kontrolowania swoich posiłków i poziomu glukozy we krwi. Dla osób dorastających i wchodzących w dorosłość to ogromne obciążenie, które może przyczyniać się do rozwoju zaburzonych nawyków żywieniowych – w tym także diabulimii.
Innym czynnikiem zwiększającym ryzyko zachorowania na zaburzenia odżywiania osób z cukrzycą typu 1 jest ich silna tendencja do bycia szczupłym. Badania wykazują, że młodzi diabetycy częściej niż osoby zdrowe, posiadają negatywny obraz własnego ciała i odczuwają silny niepokój związany z możliwością przybrania na wadze z powodu przyjmowania insuliny.
Nie bez znaczenia dla genezy diabulimii są także przekazy medialne oraz publikowane w mediach społecznościowych treści. Młodzi diabetycy często stykają się z porównaniami i promocją szczupłej sylwetki jako atrakcyjnej i pożądanej. Wzmaga to tylko ich niepokój o odpowiednią masę ciała.
Zachowania diabulimiczne są niezwykle groźne dla zdrowia i życia osoby chorej na cukrzyce typu 1. Badania longituidalne wskazują, że diabetycy z diabulimią są trzy razy bardziej narażeni na śmierć i umierają średnio o 13 lat wcześniej od diabetyków bez diabulimii.
Zmniejszanie, odwlekanie lub zupełne pomijanie dawek insuliny sieje w organizmie osoby chorej spustoszenie. Ciężkie powikłania wywołane nieprawidłowymi nawykami żywieniowymi w krótkim czasie doprowadzają do pogorszenia się jakości życia Pacjenta.
Konsekwencjami diabulimii jest gorsze gojenie się ran przez wolnej krążącą krew, zaburzoną pracą białych i czerwonych krwinek oraz uszkodzenia naczyń włosowatych. Zachowania diabulimiczne zwiększają także ryzyko zapadania na różnego rodzaju infekcje z powodu obniżonej odporności.
Odporność diabetyków zostaje z kolei obniżona wskutek przewlekłej hiperglikemii. Wraz z wolnym gojeniem się ran może doprowadzać nawet do gangreny, sepsy i infekcji kostnych.
Innym skutkiem diabulimii jest atrofia mięśniowa. Organizm zaczyna spalać białka budujące mięśnie, by pozyskać energię do funkcjonowania, której nie otrzymuje z zewnątrz. U kobiet zanika miesiączka. Pojawia się silne odwodnienie (wywołane obecnością ciał ketonowych) i zaburzenia równowagi elektrolitowej, a także zakwaszenie organizmu wywołane kwasicą ketonową.
Przedłużający się stan wysokiego stężenia glukozy we krwi w następnej kolejności doprowadza do:
Opisane wyżej konsekwencje diabulimii mogą doprowadzić do śmierci. Kwasica ketonowa często wywołuje udary lub śpiączkę.
Dane dotyczące rozpowszechnienia zaburzeń odżywiania w grupie osób z cukrzycą typu 1 dowodzą, że choroby autoimmunologiczne są związane z występowaniem zaburzeń odżywiania. Udowodniono, że w grupie Pacjentów z cukrzycą typu 1 istnieje większe ryzyko rozwoju zaburzeń odżywiania niż w populacji ogólnej. Młode diabetyczki nawet trzy razy częściej zapadają na zaburzenia odżywiania niż nastolatki i kobiety bez cukrzycy.
Manipulowanie dawkami insuliny (zmniejszanie ich lub zupełne pomijanie) dotyczy nawet 11-15% nastolatek i aż 30-39% młodych kobiet z cukrzycą typu 1. Niestety, ryzyko śmierci u Pacjentów z tzw. podwójną diagnozą (cukrzycy i zaburzeń odżywiania) jest aż 17-krotnie wyższe niż u diabetyków bez zaburzonych nawyków żywieniowych.
Leczenie diabulimii, w zależności od stanu Pacjenta, opiera się na równoległej kontroli metabolicznej cukrzycy, leczeniu konsekwencji kwasicy ketonowej oraz psychoterapii i profesjonalnego wsparcia specjalistów zdrowia psychicznego.
Osoba z diabulimią wymaga interdyscyplinarnego wsparcia. Podłożem diabulimii są mechanizmy psychologiczne, dlatego strategie jej leczenia są takie same, jak w przypadku innych zaburzeń odżywiania. Należą do nich:
Psychoterapia diabulimii może odbywać się w formie indywidualnej, grupowej lub rodzinnej. Ta ostatnia jest szczególnie polecana w przypadku dzieci i adolescentów. Badania jasno wskazują, że terapia rodzinna w wielu sytuacjach jest skuteczniejsza od terapii indywidualnej, gdy celem jest wprowadzenie długoterminowych zmian w obrębie zachowań żywieniowych.
W przypadku leczenia diabulimii farmakoterapia opiera się przede wszystkim na włączeniu leków antydepresyjnych i przeciwlękowych. Konieczne mogą okazać się także preparaty hormonalne, jeśli u Pacjenta występują zaburzenia endokrynologiczne.
Na hospitalizację w wyspecjalizowanym ośrodku należy zdecydować się w sytuacji, gdy ambulatoryjne leczenie diabulimii jest dla Pacjenta niewystarczające i istnieje zagrożenie jego życia np. przez niedożywienie, nieprzyjmowanie koniecznych dawek insuliny lub odmawianie współpracy z psychoterapeutą.
Podczas terapii możliwe jest wdrażanie w codzienne życie Pacjenta nowych wzorców żywieniowych i nauka zdrowych sposobów reagowania na stresujące sytuacje np. związane z podawaniem sobie insuliny i kontrolą metaboliczną cukrzycy. Istotne staje się także przepracowanie z Pacjentem trudnych emocji związanych z chorobą.
Źródła: