Przedwczesny wytrysk

Przedwczesny wytrysk dotyczy najczęściej (choć nie zawsze) młodych mężczyzn, z małym doświadczeniem seksualnym lub mężczyzn z długą abstynencją seksualną. Diagnozuje się go wtedy, kiedy nie ma możliwości opóźnienia wytrysku i następuje on w sposób niekontrolowany. Przedwczesny wytrysk to także osiągnięcie orgazmu przy minimalnej stymulacji, przed rozpoczęciem zbliżenia lub zaraz po rozpoczęciu stosunku seksualnego . Dodatkowo z przedwczesnym wytryskiem wiążą się takie uczucia, jak stres oraz lęk przed zbliżeniem. To ważne – Pacjent musi być niezadowolony z jakości życia seksualnego, aby można było mówić o przedwczesnym wytrysku.

Wytrysk przedwczesny można podzielić na:

• wytrysk zbyt przedwczesny (jeszcze przed grą miłosną);
• wytrysk przedwczesny (na początku gry miłosnej, przed stosunkiem);
• wytrysk zbyt wczesny (w momencie wprowadzenia członka do pochwy, po kilku ruchach).

W Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób ICD-10 przedwczesny wytrysk został uwzględniony w kategorii Zaburzeń Psychicznych i zaburzeń zachowania (F52): Zaburzenia seksualne niespowodowane zaburzeniem organicznym ani chorobą somatyczną (F52.4) - Wytrysk przedwczesny. Co ciekawe z szacunków specjalistów wynika, że wielu mężczyzn unika lekarza i wcale nie zgłasza się z problemem – robi to zaledwie 9 proc. wszystkich osób doświadczających tego typu trudności.

Dysfunkcja seksualna, jaką jest przedwczesny wytrysk, dzielona jest na:

• przedwczesny wytrysk pierwotny, czyli problem trwający całe życie Pacjenta;
• przedwczesny wytrysk wtórny, czyli nabyty – pojawiający się po udanych stosunkach seksualnych;
• przedwczesny wytrysk okresowy, czyli pojawiający się czasami, w zależności od okoliczności.

Medycyna rozróżnia także przedwczesny wytrysk rzekomy – dotyczy on mężczyzn, którzy uważają, że mają problem z przedwczesnym wytryskiem, jednak w rzeczywistości problem nie istnieje, długość stosunku jest normalna i nie można postawić rozpoznania choroby.

Jeśli pojawienie się przedwczesnego wytrysku wiąże się z konkretną sytuacją, np. zmianą partnerki, dłuższą abstynencją seksualną i ustępuje po krótkim czasie, to zwykle nie podejmuje się działań dotyczących leczenia i uznaje się, że jest to proces fizjologiczny, czyli zupełnie naturalny. Natomiast jeśli przedwczesny wytrysk pojawia się nagle i nie mija, należy udać się do seksuologa.

Szacuje się, że problem przedwczesnego wytrysku dotyczy 20-30 proc. mężczyzn. Zaburzenie seksualne może pojawić się także na skutek chorób organizmu, dlatego w przypadku występowania objawów warto zasięgnąć porady lekarza, aby ustalić dalsze postępowanie.

Wśród najczęstszych przyczyn przedwczesnego wytrysku wyróżnia się:

• czynniki neurobiologiczne, związane głównie z aktywnością neuroprzekaźników ośrodkowego układu nerwowego (m. in. z serotoniną), biologicznej predyspozycji do szybkiej ejakulacji, dotyczą głównie przedwczesnego wytrysku o charakterze pierwotnym;
• czynniki psychogenne, takie jak stres, lęk przed zbliżeniem, przed kompromitacją, także zaburzenia relacji partnerskich, brak stałej partnerki, dłuższą abstynencję seksualną, depresję, zaburzenia nerwicowe, traumatyczne doświadczenia związane z doświadczeniami seksualnymi, brak doświadczenia w sferze seksualnej. Wśród przyczyn psychologicznych należy wymienić także cechy osobowości wynikające z przewlekłych zaburzeń psychicznych (dystymii, zaburzeń obsesyjno – kompulsywnych, uzależnień, zaburzenia dwubiegunowego). Bardzo często dotyczą przedwczesnego wytrysku wtórnego;
• czynniki somatyczne, czyli związane z chorobami organizmu: zapaleniem prostaty, przerostem gruczołu krokowego, cukrzycą, nadczynnością tarczycy, udarem mózgu czy chorobami układu moczowego. Do częstych fizycznych przyczyn należy zaliczyć także fizyczny uraz np. rdzenia kręgowego);
• działania uboczne leków – nabyty, rzadko spotykany

Jeśli doświadczasz problemu ze zbyt wczesnym wytryskiem, nie bój się odwiedzić seksuologa! Na poniższej infografice znajdziesz pytania, które najprawdopodobniej usłyszysz od specjalisty.

Przy pojawieniu się problemu przedwczesnego wytrysku lub zaburzeń erekcji Pacjent zawsze powinien skontrolować swój stan zdrowia. Kontrola stanu zdrowia jest wskazana zwłaszcza wtedy, kiedy problemy pojawiają się nagle. Jakie choroby odpowiadają za zaburzenia erekcji i przedwczesny wytrysk?

1. Cukrzyca – przy nieleczonej cukrzycy może dojść do zaburzeń czynności nerwów, co przekłada się na zaburzenia seksualne – nie tylko na przedwczesny wytrysk, ale także na np. impotencję. Cukrzyca może przyczyniać się także w sposób pośredni do różnych problemów natury seksualnej – Pacjenci z niekontrolowaną glikemią są częściej narażeni na rozwój grzybicy, także grzybicy penisa.
2. Nadczynność tarczycy, czyli nadmierna produkcja hormonów tarczycy. Do objawów zwiastujących chorobę zalicza się nerwowość, nadpobudliwość, stany depresyjne, częste biegunki oraz zaburzenia libido i erekcji. Często także nadczynność tarczycy powoduje także przedwczesny wytrysk.
3. Zapalenie prostaty, przerost gruczołu krokowego, zapalenie pęcherza i żylaki powrózka nasiennego – to częste dolegliwości, które skutkują problemami natury seksualnej. Mogą powodować zaburzenia erekcji, w tym przedwczesny wytrysk. Wszystkie stany zapalne w obrębie układu moczowo-płciowego wymagają diagnozy i wdrożenia leczenia.
4. Nadciśnienie tętnicze – rozwój choroby może powodować zaburzenia erekcji, dlatego warto regularnie kontrolować ciśnienie w domu.

U każdego Pacjenta przyczyny pojawienia się przedwczesnego wytrysku mogą być inne i lekarz ustala je na podstawie zebranego wywiadu. Seksuolog lub urolog mogą skierować chorego na dalsze badania i do innych specjalistów, w tym kardiologa, neurologa, diabetologa czy endokrynologa.

Za przedwczesny wytrysk może odpowiadać także budowa penisa, a dokładniej wada anatomiczna w postaci zbyt krótkiego wędzidełka. Wędzidełko to tkanka znajdująca się pod żołędzią, pomagająca odciągać z niej napletek. Jeśli wędzidełko jest zbyt krótkie ogranicza ruchy napletka podczas erekcji powodując dodatkową stymulację. Zbyt krótkie wędzidełko diagnozuje się u około 40 proc. mężczyzn z pierwotnym przedwczesnym wytryskiem.

Przedwczesny wytrysk na ogół wiąże się ze stresem i obniżeniem samooceny u Pacjenta. Jego skutkami bywają także depresja, obniżenie libido, problemy w związku, brak satysfakcji ze współżycia. Dla kobiet, jak wynika z badań, bardziej dotkliwy jest brak emocjonalnej bliskości niż przedwczesne zakończenie stosunku. Dlatego mężczyzna powinien zasięgnąć porady lekarza, a w razie wystąpienia problemów z okazywaniem czułości partnerce lub wstydem, który uniemożliwia poprawną relację - także porady psychologa.

Wielu mężczyzn zastanawia się nad tym, czy mają przedwczesny wytrysk, czy stosunek trwa prawidłową ilość czasu. Bywa, że niepotrzebnie doszukują się problemów – wtedy można mówić o tzw. przedwczesnym wytrysku rzekomym. Jak rozpoznać problem?

Zacznijmy od tego, że do oceny przedwczesnego wytrysku wykorzystuje się skalę stopnia nasilenia przedwczesnego wytrysku – IELT (ang. Intravaginal Ejaculation Latency Time), czyli krótko mówiąc czas, po jakim dochodzi wytrysku od rozpoczęcia stosunku seksualnego. U mężczyzn z problemem przedwczesnego wytrysku IELT wynosi poniżej jednej minuty (90 proc. chorych), przy czym 49 proc. osiąga orgazm jeszcze przed wprowadzeniem penisa.

Sama ocena wytrysku według skali IELT nie jest jednak wystarczająca do postawienia diagnozy. Ważne są dodatkowe aspekty, a mianowicie:

• czy mężczyzna panuje nad orgazmem, czy może opóźnić wytrysk, czy przedwczesny wytrysk zdarza się za każdą próbą zbliżenia;
• czy Pacjent odczuwa z tego powodu frustrację, zaczyna unikać zbliżeń.

Dodatkowo należy wziąć pod uwagę, czy u Pacjentów pojawia się przedwczesna erekcja oraz czy ustępuje ona całkowicie po ejakulacji. Zauważono pewne prawidłowości między przedwczesnym wytryskiem, a szybkim podnieceniem się oraz całkowitym ustąpieniem erekcji po wytrysku. Wielu mężczyzn z przedwczesnym wytryskiem ma także trudności przy próbie osiągnięcia ponownej erekcji w krótkim odstępie czasu.

Przyjmuje się, że prawidłowy stosunek seksualny trwa od 3 do 7 minut, czas ten liczony jest od momentu wprowadzenia członka do pochwy. Krótszy niż 2 minuty stosunek seksualny, jeśli zdarza się za każdym razem, powinien skłonić mężczyznę do wizyty u lekarza.

Diagnozując przedwczesny wytrysk, lekarz często kieruje Pacjenta na dodatkowe badania:

• badanie krwi (m. in. poziom testosteronu, TSH, glukoza);
• posiew moczu oraz nasienia;
• badanie prostaty;
• badanie narządów płciowych;
• badanie neurologiczne.

Dodatkowe badania, także z oceną wyglądu penisa, przeprowadza się w celu wykluczenia przyczyn somatycznych przedwczesnego wytrysku.

Lekarz w trakcie diagnozy musi mieć pełen obraz sytuacji. Dlatego bardzo często w narzędziach diagnostycznych wykorzystuje się kwestionariusz PEDT (ang. Premature Ejaculation Diagnostic Tool). Polega on na ocenie przez Pacjenta w skali 0-4 (gdzie 0 oznacza wcale, a 4 dużą trudność):

1. Jak trudne jest opóźnienie ejakulacji?
2. Czy osiągasz ejakulację zanim tego chcesz?
3. Czy osiągasz ejakulację przy małej stymulacji?
4. Czy czujesz się sfrustrowany tym, że osiągasz ejakulację zanim tego chcesz?
5. Jak bardzo się przejmujesz tym, że przedwczesna ejakulacja nie zaspokaja potrzeb twojej partnerki?

Terapia przedwczesnego wytrysku powinna odbywać się pod nadzorem lekarza. Nie wolno stosować żadnych preparatów na własną rękę. Jakie leki może przepisać lekarz?

• Kremy miejscowo znieczulające – to stosowane na skórę prącia maści, które zmniejszają wrażliwość na bodźce, przez co powodują wydłużenie czasu trwania stosunku. Najczęściej stosuje się maści z lidokainą i prilokainą. Kremy nakłada się na 20 minut przed stosunkiem, ale przed samą penetracją należy zmyć maść, aby uniknąć zmniejszenia wrażliwości pochwy. Maści nie wolno przedawkowywać, bowiem może dojść do odrętwienia prącia.
• Leki z grupy SSRI (selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny, np. paroksetyna, sertralina, citalopram, escitalopram, fluwokasmina, fluoksetyna) – są to leki stosowane przy leczeniu zaburzeń depresyjnych. Szacuje się, że leki z tej grupy nie działają na 20 proc. Pacjentów. Efekty terapii uzyskuje się po około 2-3 tygodniach od rozpoczęcia przyjmowania leków. Okresowo mogą pojawić się efekty uboczne w postaci nudności, nadmiernego zmęczenia, zaburzeń erekcji, osłabienia libido, nadmiernej potliwości. Objawy ustępują po około 2 tygodniach.
• Leki z grupy PDE5-I (inhibitory fosfodiesterasy typu 5, np. sildenafil, wardenafil, tadalafil, awanafil) – to leki stosowane przy zaburzeniach erekcji. Farmaceutyki nie wpływają na sam czas wydłużenia stosunku, ale zwiększają kontrolę Pacjenta nad ejakulacją.
• Leki stosowane doraźnie: dapoksetyna lub klomipramina, które Pacjent przyjmuje na kilka godzin przed stosunkiem.
• Leczenie chirurgiczne stosuje się tylko wtedy, kiedy przedwczesny wytrysk jest spowodowany wadami anatomicznymi prącia lub jeśli wcześniejsze leczenie nie przyniosło skutku. Z metod dostępnych w leczeniu chirurgicznym wyróżnia się obrzezanie oraz ostrzyknięcie prącia kwasem hialuronowym.

Oprócz farmakoterapii stosuje się także inne metody:

• Ćwiczenia na przedwczesny wytrysk – seksuolog może zalecić Pacjentowi wykonywanie ćwiczeń polegających na stymulacji penisa. Ćwiczenia powinno się jednak wykonywać zgodnie z zaleceniami lekarza, a zestaw ćwiczeń może być inny dla każdego Pacjenta. Wyróżnia się między innymi metodę „stop-start” (polega ona na przerwaniu stymulacji seksualnej tuż przed orgazmem, co ma wydłużyć czas stosunku i zwiększyć kontrolę nad ejakulacją) oraz metoda uciskania Mastersa-Johnsona (gdy zbliża się orgazm należy na 3-4 sekundy ucisnąć żołądź trzymając kciuk na wędzidełku). Należy przy tym pamiętać, że wdrażając ćwiczenia zawsze należy zapytać lekarza, czy są one wskazane.
• Psychoterapia – jest zalecana Pacjentom, dla których przedwczesny wytrysk jest powodem do frustracji, rozwinięcia się różnych problemów w relacjach z partnerkami, unikaniem zbliżeń, czy nawet depresji.

Mężczyźni, którzy borykają się z problemem przedwczesnego wytrysku, powinni zasięgnąć porady urologa lub seksuologa. Po wykluczeniu i / lub potwierdzeniu współwystępujących uwarunkowań medycznych wskazane jest podjęcie psychoterapii lub terapii seksuologicznej indywidualnej lub pary, w zależności od diagnozy.

Niewykluczone, że konieczne będą także wizyty u innych specjalistów, aby podjąć leczenie chorób somatycznych, jeśli to one odpowiadają za pojawienie się problemu przedwczesnego wytrysku. Na kompleksową diagnozę seksuologiczną zapraszamy do gabinetów MindHealth.

Źródła:

• D. Ł. Jarczewska, Przedwczesny wytrysk, „Medycyna pod dyplomie” 2010, nr 10 (19);
• B. Grabski, W. Cichoń, Wytrysk przedwczesny (https://www.mp.pl/pacjent/seksuologia/zaburzenia-seksualne/u-mezczyzn/104131,wytrysk-przedwczesny -  dostęp 26.07.2022).