Choroba przewlekła a psychika: jak pomóc?

Choroby przewlekłe określane są w medycynie jako niezakaźne choroby o wolnym stopniu rozwoju i długim czasie trwania. Definicja chorób przewlekłych sformułowana przez Światową Organizację Zdrowia zakłada, że mają różny stopień nasilenia, zdarzają się więc okresy ich zaostrzenia i remisji.

W okresach nasilenia objawów Pacjent odczuwa trudności w codziennym funkcjonowaniu. Może pojawiać się ból lub inne niedogodności (np. biegunka, nadmierna potliwość, przewlekłe zmęczenie, itp. – wszystko zależy od rodzaju choroby).

W medycynie wyróżnia się ponad 150 jednostek chorobowych o charakterze przewlekłym. Do najczęściej występujących zaliczamy:

• choroby układu krążenia (np. miażdżycę);
• choroby układu oddechowego (np. astmę);
• cukrzycę;
• otyłość;
• padaczkę;
• choroby autoimmunologiczne (np.: celiakię, toczeń rumieniowaty, chorobę Leśniowskiego-Crohna);
• nowotwory;
• choroby tarczycy (np. Hashimoto);
• reumatoidalne zapalenie stawów.

Wszystkie choroby o charakterze przewlekłym wymagają stałego nadzoru lekarskiego, wykonywania badań oraz często stosowania odpowiedniej diety, jednak to nie wszystko — równie ważne jest wsparcie psychiczne.

Świadomość zdiagnozowanej choroby przewlekłej często daje Pacjentowi ulgę – w końcu pojawiła się nadzieja na poprawienie jakości życia. Wielu chorych ma niejednoznaczne objawy, które utrudniają szybką diagnozę, w efekcie potrzeba wielu godzin spędzonych na badaniach i w gabinetach lekarskich, aby w końcu znaleźć przyczynę problemów w funkcjonowaniu organizmu.

Po diagnozie chorzy otrzymują leczenie dopasowane do choroby, które powinno przynieść określone efekty i poprawić jakość życia. Jednak choroba przewlekła wiąże się z wieloma ograniczeniami, a także zmianami w ciele (np. nadmierne przybieranie na masie), z którymi ciężko sobie poradzić.

Niektóre choroby przewlekłe powodują wykluczenie Pacjenta z pewnych ról społecznych, które do tej pory pełnił. Mogą także ograniczać go fizycznie, a więc wpłynąć na pracę czy hobby. Jest to trudna sytuacja, jednak w wielu przypadkach choroba otwiera także nowe horyzonty, pokazuje, że wiele dobrego może się wydarzyć. Przykładowo otrzymujemy troskę i wsparcie tam, gdzie wcześniej tego nie doświadczaliśmy.

Warto zwrócić uwagę na te dobre aspekty i starać się widzieć dobre strony nawet najtrudniejszej sytuacji.

Wizyta u psychologa i rozmowa o chorobie często pomaga zrozumieć problem, dostosować się do nowej sytuacji, zrozumieć ją. Wielu Pacjentów czuje się odizolowanych, osamotnionych. Psycholog pomaga oswoić te uczucia. Kontakt ze specjalistą jest niezbędny wtedy, kiedy chory skupia się tylko na trudnościach związanych z chorobą, zaczyna  mieć objawy depresji i sam izoluje się od świata.

Należy także pamiętać, że wiele chorób zaostrza się w wyniku podatności na stres, a psycholog może pomóc nauczyć się sobie z nim radzić.

Choroba przewlekła ma duży wpływ na życie Pacjenta. Ważne są tu jego subiektywne odczucia, objawy, jakie odczuwa — np. strach, zniechęcenie, zmęczenie czy lęk przed tym, jak choroba wpłynie na życie rodzinne. Zmienić się może także zakres funkcjonowania chorego, a wszystko zależy tu od rodzaju choroby i jej nasilenia.

W pierwszej kolejności ważne jest to, aby chory otrzymał wsparcie od bliskich. Jeśli nie potrafią oni okazać zrozumienia lub ich nadmierna troska jest irytująca dla Pacjenta, oni także powinni udać się po poradę do psychologa. Należy otwarcie rozmawiać o problemie i wskazywać, gdzie pojawiają się wątpliwości lub niedogodności. Po poradę można udać się rodziną lub samemu. Nierzadko bliscy osób przewlekle chorych także potrzebują psychologicznego wsparcia, aby uporać się z nowymi wiadomościami, poukładać sobie wszystkie informacje i podejść odpowiednio do choroby i walki z nią.