Asertywność oznacza umiejętność wyrażania własnych myśli, uczuć oraz potrzeb w sposób otwarty i bezpośredni, ale bez naruszania praw innych osób.
Dowiedz się, czym cechuje się ten styl komunikacji i jakie korzyści przynosi w pracy i życiu osobistym. Wymieniamy też cechy osób asertywnych i prezentujemy przykładowe ćwiczenia na asertywność.
Spis treści
Asertywność polega na otwartym komunikowaniu własnych potrzeb, opinii i emocji bez wyrządzania szkody innym. To również umiejętność uważnego słuchania, akceptowania odmiennych punktów widzenia i znajdowania rozwiązań. Postawa asertywna umożliwia skuteczną współpracę z innymi przy jednoczesnym realizowaniu własnych celów, dlatego jest bardzo pożądana w życiu.
Asertywność, uległość i agresja to trzy różne style komunikacji, które mają swoje korzenie w osobowości człowieka. Każdy z nich wpływa w określony sposób na nasze relacje z innymi oraz to, jak jesteśmy postrzegani w środowisku.
Osoba uległa nie potrafi wyrazić swoich potrzeb i nie walczy o własne interesy w sytuacjach konfliktowych. Uległość wiąże się z poczuciem braku wpływu, obniżoną samooceną i ryzykiem bycia wykorzystywanym przez otoczenie. Agresywny styl komunikacji cechuje się natomiast narzucaniem swojego zdania, ignorowaniem uczuć innych i przekraczaniem postawionych granic. Efektem agresji jest zwykle zaostrzenie konfliktu oraz pogorszenie relacji międzyludzkich.
Można powiedzieć, że asertywność stanowi złoty środek między uległością a agresją. Sprzyja utrzymaniu dobrych relacji społecznych i sprawia, że możliwe staje się wypracowanie rozwiązania zadowalającego wszystkie strony.
W sytuacjach związanych z pracą osoba asertywna:
Asertywna postawa pomaga w tworzeniu dobrej atmosfery w miejscu pracy, realizowaniu celów, a w ostatecznym rozrachunku – osiąganiu sukcesów zawodowych.
Asertywność ma ogromne znaczenie także w budowaniu zdrowej relacji romantycznej. Nic dziwnego: dobra komunikacja to w końcu fundament trwałego, szczęśliwego związku. Styl komunikacji oparty na mówieniu o swoich emocjach oraz oczekiwaniach partnerowi, słuchaniu go i dążeniu do porozumienia pozytywnie wpływa na relację i bardzo ułatwia wspólne życie.
Postawa rezygnowania z własnych potrzeb na rzecz ukochanej osoby może wydawać się części osób o łagodnym charakterze dobrym rozwiązaniem, jednak na dłuższą metę prowadzi zwykle do problemów. Umiejętność wyrażania swoich potrzeb — oczywiście w granicach rozsądku i z poszanowaniem potrzeb drugiej strony — jest potrzebna, by nie narażać się na frustrację, poczucie bycia zaniedbywanym czy nierozumianym.
O asertywności warto pamiętać również podczas takich sytuacji życia codziennego, jak spotkanie z rodziną, rozmowa z sąsiadem czy innymi pacjentami czekającymi w kolejce do lekarza. Przykładem asertywnego zachowania może być wówczas odmowa niechcianej pomocy albo reakcja na naruszenie przysługujących nam praw.
W takich okolicznościach trzeba jednak pamiętać, że bycie asertywnym nie powinno nigdy łączyć się z nieuprzejmością ani agresją. Umiejętność odmawiania w sposób stanowczy, ale kulturalny jest cechą, która bardzo przydaje się w codziennym funkcjonowaniu i ułatwia załatwianie ważnych spraw.
Gdy czyjeś zachowanie nam nie odpowiada albo chcemy wyrazić swoją opinię lub zakomunikować decyzję, które mogą nie spodobać się rozmówcy, warto użyć np. następujących sformułowań:
Człowiek asertywny najczęściej odznacza się następującymi cechami:
Asertywność w życiu to:
Dostępnych jest wiele testów, które pozwalają dokonać samooceny pod kątem asertywności. Należy traktować je jako zabawę i sposób na lepsze poznanie siebie. Dzięki nim możemy uświadomić sobie, jakie zachowania asertywne stanowią dla nas największe wyzwanie.
Przykładowe pytania pozwalające ocenić stopień asertywności:
Odpowiedź „nie” na większość z wymienionych pytań może sugerować, że masz problem z postawą asertywną. Jednak nie martw się: asertywności można się nauczyć!
Asertywność jest umiejętnością, nad którą można pracować. Rozwija się ją przez praktykę – wykorzystuj więc każdą okazję, by wprowadzić w życie to, czego dowiedziałeś się z artykułów i książek o tej tematyce. Przy odrobinie konsekwencji taki trening asertywności z pewnością przyniesie pozytywne rezultaty. W ćwiczeniu asertywności pomocne bywają też szkolenia z komunikacji, które uczą, jak odpowiednio reagować na różne sytuacje.
Oto kilka wskazówek, które pomogą Ci stać się bardziej asertywnym:
Jeśli masz problemy z asertywnością, skorzystaj ze wsparcia psychologa lub psychoterapeuty. Specjalista pomoże Ci zbudować wiarę we własne możliwości i poleci dostosowane do Twojej sytuacji ćwiczenia na asertywność.