Terapia skoncentrowana na rozwiązaniach (TSR), z ang. Solution Focused Brief Therapy – SFBT, powstała w latach siedemdziesiątych w Centrum Terapii Krótkoterminowej w Milwaukee w Stanach Zjednoczonych. Jej twórcami byli Steve de Shazer i Insoo Kim Berg. Idea powstała w wyniku krytyki ówczesnych tradycyjnych form terapii, które koncentrowały się głównie na poszukiwaniu przyczyn problemów. Pierwsi terapeuci TSR pracowali z Pacjentami, z którymi inni nie mogli sobie poradzić. Ich podejście charakteryzowało się brakiem analizy przyczyn problemu, odejściu od diagnozowania w rozumieniu medycznym i założeniu, że Klient (celowo nie używano określenia Pacjent) lepiej od terapeuty wie, czego mu potrzeba.
Do dziś te założenia są podstawą terapii skoncentrowanej na rozwiązaniach. To Klient wyznacza cel terapii i dąży sam do rozwiązania problemu, a terapeuta jedynie wspiera go w tych działaniach, jest narzędziem do osiągnięcia celu, ale i motywuje do działania poprzez pokazywanie Klientowi jego mocnych stron, talentów, pozytywnych sytuacji (z każdej, nawet negatywnej, można wydobyć coś dobrego).TSR jest terapią, którą wykorzystuje się do dziś.
Terapię skoncentrowaną na rozwiązaniach wyróżnia przede wszystkim brak analizy przyczyny problemu, nie zagłębia się ona w naturę problemu, a jedynie skupia na teraźniejszości i przyszłości. Nie ma tu nawiązywania do przeszłości, szukania przyczyn w dzieciństwie czy przebytych traumach. Oczywiście, o przeszłości rozmawiać podczas TSR trzeba, ale w innym kontekście, skupionym bardziej na tym, co Klienci chcą zmienić, jak powinno wyglądać ich zachowanie w sytuacji pojawienia się problemu.
Zamiast poszukiwania przyczyn jest raczej poszukiwanie wzorcowych reakcji, aby oprzeć się na nich w rozwiązywaniu aktualnego problemu. To Klient jest ekspertem w swoim życiu i to on wie, z czego jest zadowolony, nad czym chce pracować i co zmienić. Psychoterapeuta nie sugeruje żadnych obszarów wartych przepracowania, a jedynie wspiera swojego Pacjenta w drodze przez różne tematy i poszukiwaniu rozwiązania problemu.
Podczas terapii TSR dużo rozmawia się o przyszłości, o tym, jak Klient wyobraża ją sobie, co chce osiągnąć, do czego dąży. Zadaniem terapeuty jest poszerzyć perspektywę Klienta, pomóc mu zacząć postrzegać siebie jako osobę wystarczająco kompetentną do osiągnięcia wyznaczonych celów. W trakcie rozmowy o przyszłości, wizualizowaniu jej sobie dochodzi do podobnych procesów, jak wówczas, gdy sytuacja wydarza się naprawdę. Zatem tworzona nowa wizja, konstrukcja rzeczywistości utrwala się u Klienta, przez co zmiana staje się jak najbardziej możliwa do zrealizowania. To Klient decyduje też o tym, kiedy osiągnął cel i czy jest z niego wystarczająco zadowolony.
Podsumowując, TSR wyróżnia:
- podejście indywidualne (brak uniwersalnych schematów założeń, przyjęcie perspektywy Klienta);
- wcześniejsza diagnoza nie jest istotna, ważne jest to, nad czym chce pracować Klient;
- multiplikacja perspektyw (każda odpowiedź, każde rozwiązanie problemu jest tak samo dobre);
- metoda małych kroków (małe zmiany są ważne, dzięki nim dzieją się te duże);
- zasoby niezbędne do zmiany są w rękach Klienta (terapeuta pokazuje jedynie Klientowi jego mocne strony, zalety, motywuje go do zmian);
- rozwiązanie nie jest ściśle związane z problemem (terapia skupia się na przyszłości, na kolejnych etapach działania);
- przyszłość jest najważniejsza (podczas terapii często się ją wizualizuje, nie ma zagłębiania się w przeszłość);
- Klient sam określa, kiedy problem został rozwiązany (to od niego zależy zakończenie terapii – jeśli jest zadowolony, może ją zakończyć wcześniej).
